دانشنامه اسلامی
کتاب با مقدمه ای از محقق کتاب در توضیح موضوع بحث آغاز شده است.پس از آن تصویر صفحات اول و آخر نسخه خطی و متن کتاب اول و در ادامه متن کتاب دوم ارائه شده است. تحقیق عبدالسید در پاورقی های کتاب ذکر شده است.
گروهی از مؤلفین اهل سنت قصه خواستگاری عمر بن خطاب از دختر امام علی(ع) معروف به ام کلثوم را نقل می کنند و مدعی هستند که امام این دختر را به سوی عمر فرستاد تا عمر او را ببیند و عمر هم دستی بر ساق پای او کشید، در این هنگام این دختر صدمه ای به عمر زد و به او اهانت کرد؛ سپس اهل سنت ادعا می کنند که عمر با وی ازدواج کرد و برخی می گویند که حتی از او صاحب فرزند هم شده است....
ازاین رو بعضی از علمای اهل سنت با مطرح کردن این بحث می خواهند آن را دلیلی بر انقیاد امام علی(ع) نسبت به خلافت خلفای سه گانه بدانند. اما شیعه اجماع دارد که این قصه اتفاق نیفتاده و ازدواج ام کلثوم با عمر بن خطاب را نفی می کند. شیخ مفید در این کتاب به سه دلیل بر رد مدعای اهل سنت اشاره می کند: اول این که این حکایت، ضعف طریق دارد؛ زیرا آن خبر از طریق زبیر بن بکّار نقل شده که در نقل روایت متهم است و به ویژه آنچه درباره اهل بیت(ع) نقل کرده به خاطر کینه و دشمنی اش نسبت به علی(ع) مورد اطمینان نیست. دوم این که متن حدیث، مضطرب است؛ زیرا در راویان آن اختلاف است و این اضطراب، حدیث را از حجیت و اعتبار می اندازد. سوم، سن عمر متناسب با ازداج با چنین دختری نبوده در حالی که ام کلثوم در سن دختران جوان بوده است، و قطعاً ایشان از هیچ جهت کفو او نخواهد بود درحالی که فقهاء کفویت را از شرایط ازدواج دانسته اند....
در ادامه، شیخ مفید از علمای شیعه دو جواب دیگر را بر فرض صحت و اعتبار روایت و قابلیت اعتبار داشتن نقل می کند: اول این که ازدواج با کسی که ظاهر اسلام را داشته باشد امری جایز و صحیح است و اگرچه یکی از زوجین در باطن ملتزم به حقیقت اسلام نباشد، ازاین رو مسلمین طبق ظاهر عمل می کنند نه باطن، پس بر فرض تحقق چنین ازدواجی، اشکالی بر آن نیست. جواب دومی که ذکر نموده این است که ضرورت ها، محظورات را مباح می کند؛ همانطور که حضرت شعیب دخترانش را بر کفار قومش عرضه کرد و رسول خدا(ص) دو دخترش را در زمان جاهلیت به ازدواج کفار درآورد....
