معنی و مفهوم تواتر اجمالی چیست

تواتر اجمالی

تعریف و مفهوم تواتر اجمالی

تواتر اجمالی به معنای انتقال یک خبر یا روایت از طریق تعداد زیادی از راویان است که در مجموع اعتبار کلی آن را تقویت می‌کند، اما جزئیات دقیق و کامل را ارائه نمی‌دهد. این نوع تواتر برخلاف تواتر تفصیلی، شامل بیان همه جزئیات و نکات دقیق نیست و تنها از نظر کلیت محتوا معتبر است.

ابعاد فقهی و اعتقادی

در فقه و علوم دینی، تواتر اجمالی برای اثبات امور کلی قابل اعتماد است، اما برای مسائل جزئی و دقیق نیازمند تواتر تفصیلی یا دیگر روش‌های تأیید است. این دسته از روایت‌ها نقش مهمی در تثبیت باورهای اصلی و اصول دین دارد، بدون آنکه همه جزئیات هر موضوعی را روشن کند.

اهمیت و کاربرد

تواتر اجمالی اهمیت زیادی در تقویت اعتقاد و حفظ وحدت دینی دارد، زیرا اخبار معتبر را به جامعه منتقل می‌کند و امکان انحراف را کاهش می‌دهد. استفاده صحیح از این نوع تواتر به مفسران و پژوهشگران کمک می‌کند تا به مباحث کلی اعتقادی و فقهی استناد کنند و در عین حال از جزئیات احتمالی که در روایت کامل ذکر نشده، آگاه باشند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تواتر اجمالی به کثرت اخبار مختلف به حسب لفظ و معنا به تعداد اطمینان آور نسبت به صدق برخی یا صدق معنای مشترک اطلاق می شود.
درباره اصل وجود تواتر اجمالی اختلاف وجود دارد؛ مرحوم « محقق نایینی » و برخی دیگر از اصولیون، وجود چنین تواتری را رد کرده و تواتر را یا لفظی و یا معنوی می دانند.
تعریف تواتر اجمالی
چنانچه چند حدیث در یک موضوع وارد شده باشد، اگر چه از نظر سند ی مخدوش باشند، اما از مجموع آن ها، به صدور یکی قطع حاصل خواهد شد، این نوع تواتر را «اجمالی» می نامند؛ مثل اخبار حجیت خبر واحد که «تک تک» آن ها شاید مورد خدشه باشد؛ ولی از مجموع آن ها استفاه می شود، که خبر واحد حجت است. مرحوم آیة الله خویی، پس از تعریف اقسام تواتر، روایات حجیت خبر واحد را متواتر اجمالی شمرده است. همچنین در صورتی که چند روایت در یک موضوع وارد شده باشد و از نظر دلالت همسان نباشد ولی از «قدر مشترک» برخوردار باشد به نحوی که از مجموع آن ها به صدور یکی از آن ها قطع حاصل شود تواتر اجمالی مصداق پیدا می کند.
تعریف تواتر اجمالی از دیدگاه قائلین
کسانی که تواتر اجمالی را پذیرفته اند، آن را چند گونه تعریف کرده اند:
← تعریف شهید صدر از تواتر اجمالی
...
[ویکی شیعه] تَواتُر اِجمالی از اقسام تواتر است و در مقابل تواتر لفظی و معنوی قرار دارد. تواتر اجمالی درباره مجموعه ای از گزارش ها به کار می رود که هیچ مضمون مشترکی میانشان وجود ندارد؛ ولی از آنها قدر مشترکی به دست می آید.
اصطلاح تواتر اجمالی را نخستین بار آخوند خراسانی در بحث خبر واحد به کار برد. پس از آن دیگر علمای شیعه از آن بحث کردند. برخی از علمای شیعه به اعتبار تواتر اجمالی اشکال کرده اند.
تواتر به معنای نقل یک روایت از راه های مختلف، به گونه ای است که موجب اطمینان شود؛ چراکه نمی توان تصور کرد چنان عددی از راویان همگی دروغ گفته یا فهمی خطا از واقعه داشته باشند.