اتم یونیده (ionized atom) به اتمی گفته می‌شود که یک یا چند الکترون خود را از دست داده یا دریافت کرده است. به عبارت دیگر، این نوع اتم به دلیل تغییر در تعداد الکترون‌ها، بار الکتریکی پیدا کرده و به یکی از دو نوع یون مثبت یا منفی تبدیل می‌شود.
یون مثبت و منفی
یون مثبت (کاتیون): زمانی که یک اتم الکترون‌های خود را از دست می‌دهد، بار الکتریکی آن مثبت می‌شود. این نوع اتم به نام کاتیون شناخته می‌شود.
یون منفی (آنیون): در مقابل، اگر یک اتم الکترون دریافت کند، بار الکتریکی آن منفی می‌شود و به آن یون منفی یا آنیون می‌گویند.
فرآیند یونیزاسیون
یونیزاسیون فرآیندی است که در آن انرژی لازم برای جدا کردن الکترون از اتم تأمین می‌شود. این انرژی می‌تواند از منابع مختلفی مانند حرارت، تابش الکترومغناطیسی یا برخورد با ذرات دیگر مانند الکترون‌ها یا یون‌ها تأمین شود. فرآیند یونیزاسیون می‌تواند در شرایط طبیعی یا در آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف اتفاق بیفتد.
کاربردها
یونیده شدن اتم‌ها دارای کاربردهای فراوانی در زمینه‌های مختلف علمی و صنعتی است. در شیمی، برای درک واکنش‌های شیمیایی و تشکیل ترکیبات جدید، در فیزیک برای مطالعه خواص مواد و پدیده‌های کوانتومی، و در بیولوژی برای بررسی تأثیرات یون‌ها بر روی سلول‌ها و فرآیندهای بیولوژیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین، فناوری‌های جدید مانند پلاسما و لیزر نیز به شدت به مفهوم یونیزاسیون وابسته هستند و از این فرآیند در ایجاد و کنترل حالت‌های مختلف ماده بهره می‌برند.
