والى

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] والى (اسم الله). لفظ «والی» در قرآن یک بار و به عنوان وصف خدا آمده است، چنان که می فرماید:
(وَ إِذا أَرادَ اللّهُ بِقَوم سُوءً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وال).(رعد/11)
«هرگاه خدا برای مردمی عذاب یا مصیبت بخواهد برای آن دافعی نیست، و برای آنان جز خدا سرپرستی نیست که عذاب را از آنان دفع کند».
لفظ والی از «ولی» گرفته شده که به معنی قرب و نزدیکی است، زیرا نزدیکی انسان به انسان است که یک نوع اولویتی در او پدید می آورد، و مقصود ازوالی در آیه، متولی و سرپرست انسان است، که به حکم سرپرستی، شر را از او دفع کند، و این تنها خدا است که ولیّ همه انسانها است و اراده او نافذ و قاطع است.

جمله سازی با والى

بعد از چندى خزيمه از فياض خواست كه همراه وى به نزد خليفه سليمان بن عبدالملكبروند. فياض هم پذيرفت. پس از ورود خزيمه از رئيس ‍ تشريفات دربار اجازهشرفيابى خواست. خليفه ناراحت شد و گفت: چه شده كه والى جزيره با اينكه تازهبه صوب ماءموريت رفته بدون اجازه قبلى ما آمده است ؟ حتما كار مهمى روى داده است.
199) او همان فردى است كه امام حسين (ع ) پيش از حركت خود به كربلا، وى را طىنامه اى به يارى خود دعوت كرد. اما منذر به جاى آنكه حضرت پاسخ مثبت دهد، فرستادهامام را نزد عبيدالله بن زياد، والى بصره برد و به دستور عبيدالله قاصد امام را گردنزدند. (منتهى الآمال، ج 1، ص 306).
565- محمّد بن ابى بكر بن ابى قحافه درسال حجّة الوداع به دنيا آمد و در سال 38 هجرى در مصر بهقتل رسيد و از اصحاب اميرالمؤمنين عليه السّلام و والى مصر از طرف آن حضرت بود(رجال مامقانى 2 / 57 اواخر كتاب ).
معاوية بن عمار از امام صادق (ع ) نقل مى نمايد كه فرمود: اگر مردم حج را ترك كردند،بر والى (زمامدار) لازم است آنان را بر حج و بر ماندن در نزد خانه مجبور سازد، و اگرزيارت پيامبر اكرم (ص ) را ترك نمودند، بر والى لازم است كه آنها را بر زيارت وماندن در نزد او مجبور سازد، پس اگر مالهائى براى آنها نبود بر آنها از بيتالمال مسلمين انفاق نمايد. (303)
اما رواياتى كه در نكوهش شتاب در كارها از معصومان عليه السلام آمده زياد است. از جمله: حضرت على عليه السلام مى فرمايد: عجله و شتاب در كارها موجب لغزش مى شود. ازهمين رو، وقتى مى خواهد مالك اشتر را والى مصر كند به ايشان مى نويسد: اى مالك ! درتصديق سخن چينان تعجيل كن ! زيرا آنان گرچه در لباس ناصحين جلوه گر مى شوند،خواه ناخواه خيانت مى كنند.(379)
البته بايد توجه داشته باشيم ديدار ميان والى و هانى هنگام عيادت شريك حارثى(233) با معيارها ديپلماتيك و عرفى، يك ديدار تلقى نمى شد، و براى اين نوعديدارهاى غير رسمى يا غير منتظره، نمى توان حسابى باز مرد.