عثمان بن مظعون (ابو السائب) یکی از صحابه برجسته پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود که پیش از بسیاری از مسلمانان به اسلام گروید و از مهاجران اول و بزرگان تقوا به شمار می‌آمد. نام کامل او عثمان بن مظعون بن حبیب بن وهب بن حذیفة از قبیله جُمح بود. لقب او «ابو السائب» است و در منابع آمده که در دوران جاهلیت پیش از اسلام، خود را به ترک شراب و دوری از گناه متعهد کرده بود.
او کسی بود زاهد، پارسا و عابد، و در میان کسانی که پیامبر به خصوص آن‌ها عنایت داشت. عثمان از نخستین کسانی بود که به اسلام آمدند؛ برخی منابع او را چهاردهمین مردی می‌دانند که اسلام آورد. او به همراه برادرش عبدالله و پسرش سائب در مهاجرت‌ها شرکت داشت (نخست به حبشه و سپس به مدینه). عثمان همچنین در غزوه بدر حضور داشت.
عثمان بن مظعون در سال دوم هجری قمری در مدینه درگذشت و در بقیع دفن شد؛ گفته‌اند او اولین مهاجری بود که در بقیع به خاک سپرده شد. روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام وفات عثمان وارد خانه‌اش شد، و اشک بر گونه داشت. پیامبر برای او سنگی قرار داد تا محل قبرش معلوم باشد و در برخی گزارش‌ها گفته‌اند که پیامبر سنگ را به جای آن آورد که بتواند قبر عثمان را بشناسد.
