راسته راستبالان، که شامل حشراتی چون جیرجیرکها، ملخها، آخوندکها، سوسریها (این بخش از متن اصلی نیازمند اصلاح است، زیرا سوسریها (کرمانها) معمولاً در راسته مجزایی به نام Blattodea طبقهبندی میشوند، اما در اینجا بر اساس منبع اولیه ذکر شده است)، و چوبکیان است، شاخصههای ریختشناسی متمایزی دارند. ویژگی بارز این حشرات، ساختار بالهای جلویی (تگمِن) است که در حالت استراحت به صورت کاملاً باز و غیرتاخورده، مماس با سطح بدن قرار میگیرند؛ این حالت در مقایسه با حشرات پیشرفتهتر که بالهایشان به صورت عمودی و تاخورده نگه داشته میشود، نشاندهندهٔ ماهیت ابتداییتر این ویژگی در راسته است. بدن این حشرات معمولاً استوانهای و گوشتی بوده، سر آنها بزرگ و دارای سینهی مشخصی است. همچنین، پای عقبی این گروه از حشرات غالباً توسعهیافتهتر است و به طور اختصاصی برای عمل جهیدن (پرش) سازگار شده است. راستبالان دارای دگردیسی ناقص (Hemimetabolous) هستند و معمولاً پنج دوره سن پورگی (نوزادی) را طی میکنند و برخلاف بسیاری از حشرات، توانایی تولید صدا (جیرجیر) در اکثر گونههای نر از طریق مکانیسمهای مالشی رایج است.
گستره زیستگاهی و پراکندگی جهانی
این راسته از حشرات پراکندگی جغرافیایی وسیعی دارند و زیستگاههای متنوعی را اشغال کردهاند. اکثریت قریب به اتفاق گونههای راستبالان زندگی خشکیزی را ترجیح میدهند و بر روی سطح زمین یا در میان پوشش گیاهی (رستنیها) یافت میشوند، هرچند برخی از زیرگروههای آنها زندگی زیرزمینی را اختیار کردهاند. با توجه به تنوع زیستی گسترده، شمار گونههای شناساییشده در این راسته در سطح جهانی از مرز ۲۷,۰۰۰ گونه فراتر رفته است. ساختار بالها نیز بسته به شیوه زندگی متغیر است؛ حشراتی که در خاک زیست میکنند ممکن است دارای بالهای بسیار کوچک یا حتی فاقد بال باشند، در حالی که گونههای بالدار دارای دو جفت بال هستند: بالهای جلویی چرمی و ضخیم (تگمِن) و بالهای عقبی غشایی و بزرگتر که وظیفه اصلی پرواز را بر عهده دارند.
اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی راستبالان
از منظر اقتصادی و کشاورزی، راستبالان اهمیتی دوگانه دارند. بخش اعظم گونهها گیاهخوار بوده و برخی از آنها به عنوان آفات کلیدی گیاهان زراعی شناخته میشوند، که میتوانند خسارات هنگفتی به محصولات کشاورزی وارد آورند. شدت آسیب برخی گونههای ملخ هنگامی مشهود میشود که آنها تودههای انبوهی (از میلیونها فرد) تشکیل داده و مهاجرتهای طولانیمدت (هزاران کیلومتر) را انجام میدهند و در مسیر حرکت خود، مزارع وسیعی را نابود و مصرف میکنند. در مقابل، تنها اقلیتی کوچک از گونههای راستبالان دارای رفتار شکارگری بوده و تعداد اندکی نیز همهچیزخوار (Omnivorous) هستند که این تنوع در رژیم غذایی نشاندهنده نقشهای متفاوتی است که این حشرات در اکوسیستم ایفا میکنند.