راسته راستبالان، که شامل حشراتی چون جیرجیرکها، ملخها، آخوندکها، سوسریها (این بخش از متن اصلی نیازمند اصلاح است، زیرا سوسریها (کرمانها) معمولاً در راسته مجزایی به نام Blattodea طبقهبندی میشوند، اما در اینجا بر اساس منبع اولیه ذکر شده است)، و چوبکیان است، شاخصههای ریختشناسی متمایزی دارند. ویژگی بارز این حشرات، ساختار بالهای جلویی (تگمِن) است که در حالت استراحت به صورت کاملاً باز و غیرتاخورده، مماس با سطح بدن قرار میگیرند؛ این حالت در مقایسه با حشرات پیشرفتهتر که بالهایشان به صورت عمودی و تاخورده نگه داشته میشود، نشاندهندهٔ ماهیت ابتداییتر این ویژگی در راسته است. بدن این حشرات معمولاً استوانهای و گوشتی بوده، سر آنها بزرگ و دارای سینهی مشخصی است. همچنین، پای عقبی این گروه از حشرات غالباً توسعهیافتهتر است و به طور اختصاصی برای عمل جهیدن (پرش) سازگار شده است. راستبالان دارای دگردیسی ناقص (Hemimetabolous) هستند و معمولاً پنج دوره سن پورگی (نوزادی) را طی میکنند و برخلاف بسیاری از حشرات، توانایی تولید صدا (جیرجیر) در اکثر گونههای نر از طریق مکانیسمهای مالشی رایج است.
گستره زیستگاهی و پراکندگی جهانی
این راسته از حشرات پراکندگی جغرافیایی وسیعی دارند و زیستگاههای متنوعی را اشغال کردهاند. اکثریت قریب به اتفاق گونههای راستبالان زندگی خشکیزی را ترجیح میدهند و بر روی سطح زمین یا در میان پوشش گیاهی (رستنیها) یافت میشوند، هرچند برخی از زیرگروههای آنها زندگی زیرزمینی را اختیار کردهاند. با توجه به تنوع زیستی گسترده، شمار گونههای شناساییشده در این راسته در سطح جهانی از مرز ۲۷,۰۰۰ گونه فراتر رفته است. ساختار بالها نیز بسته به شیوه زندگی متغیر است؛ حشراتی که در خاک زیست میکنند ممکن است دارای بالهای بسیار کوچک یا حتی فاقد بال باشند، در حالی که گونههای بالدار دارای دو جفت بال هستند: بالهای جلویی چرمی و ضخیم (تگمِن) و بالهای عقبی غشایی و بزرگتر که وظیفه اصلی پرواز را بر عهده دارند.
اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی راستبالان
از منظر اقتصادی و کشاورزی، راستبالان اهمیتی دوگانه دارند. بخش اعظم گونهها گیاهخوار بوده و برخی از آنها به عنوان آفات کلیدی گیاهان زراعی شناخته میشوند، که میتوانند خسارات هنگفتی به محصولات کشاورزی وارد آورند. شدت آسیب برخی گونههای ملخ هنگامی مشهود میشود که آنها تودههای انبوهی (از میلیونها فرد) تشکیل داده و مهاجرتهای طولانیمدت (هزاران کیلومتر) را انجام میدهند و در مسیر حرکت خود، مزارع وسیعی را نابود و مصرف میکنند. در مقابل، تنها اقلیتی کوچک از گونههای راستبالان دارای رفتار شکارگری بوده و تعداد اندکی نیز همهچیزخوار (Omnivorous) هستند که این تنوع در رژیم غذایی نشاندهنده نقشهای متفاوتی است که این حشرات در اکوسیستم ایفا میکنند.
راست بالان. ( اِ مرکب ) ج ِ راستبال و آن بر دسته حشراتی که بال راست و مستقیم دارند اطلاق میشود مانند ملخ. ( ازجانورشناسی عمومی ج 1 ص 160 ). رجوع به راست بال شود.
گروهی از حشرات با دگردیسی تدریجی، مانند ملخ ها، جیرجیرک ها، آخوندک ها.
جمع راستبال و آن بر دسته حشراتی که بال راست و مستقیم دارند اطلاق می شود مانند ملخ.
راسته راست بالان ( نام علمی: Orthoptera ) به حشراتی گفته می شود که در هنگام استراحت نمی توانند بال های جلویی خود را تا نمایند در چنین حالتی بال های جلویی به صورت تا نخورده و مماس با سطح بدن قرار می گیرد. این حالت بال در حشرات ابتدایی تر است. در حشرات پیشرفته تر بال ها به صورت عمود بر محور بدن و به صورت تاخورده در هنگام استراحت دیده می شود.
راسته راست بالان شامل جیرجیرک ها، ملخ ها، آخوندک ها، سوسری ها، و چوبکیان می شود. این گروه حشرات دارای دگردیسی ناقص هستند و دارای پنج سن پورگی می باشند. بیشتر بر سطح زمین یا روی رستنی ها، اما برخی نیز در زیر زمین، زندگی می کنند. شمار گونه های راست بال در جهان بیش از ۲۷ هزار گونه است. بیشتر گونه های راست بالان تولید صدایی می کنند که جیرجیر نام دارد.
در این راسته شمار زیادی از مهم ترین آفات گیاهان زراعی قرار گرفته اند. بیشتر راست بالان گیاه خوارند و برخی از آن ها برای زراعت های مختلف بسیار مخرب و دارای خسارت بسیار زیاد می باشند. تعداد کمی از گونه های ملخ ها قادرند به تعداد بسیار زیاد تودهٔ انبوهی تشکیل داده و هزاران هزاران کیلومتر را مهاجرت می نمایند و بدین ترتیب در مسیر حرکت خود زراعت های موجود در مناطق وسیعی را تخریب و مورد تغذیه قرار می دهند. تعداد اندکی از آن ها شکارگر و تعداد کمی نیز همه چیزخوارند.
راست بالان بدن استوانه ای و گوشت آلود دارند. سر آن ها بزرگ و زین پشتی مشخص دارند. پای عقبی معمولاً بزرگتر از بقیهٔ پاهاست و برای جهیدن به کار می رود. دو جفت بال دارند که بال های جلویی آن ها ضخیم و چرمی است، بال های عقبی غشایی و کاملاً رشد یافته. بعضی از انواع این حشرات که در خاک زندگی می کنند بال های کوچکی داشته یا اصولاً بدون بالند.
حشرات این راسته ممکن است دارای بال یا فاقد بال باشند یا ممکن است بال ها رشد کافی نکرده باشند ( مثل Tetrigidae ). خصوصیات مشترک بالدارها در میان آنها، دارا بودن دو جفت بال است که بال های جلویی معمولاً کشیده، باریک، ضخیم و دارای رگبال های متعدد هستند و Tegmina نامیده می شوند، در حالیکه بال های عقبی غشایی پهن بوده و به Membrance موسوم است.
بال های عقبی دارای رگ بال های متعدد هستند و هنگام استراحت به صورت بادبزن تا شده و در زیر بال های جلو قرار می گیرند. راست بالان قطعات دهانی جونده دارند؛ و اغلب گیاه خوارند. معدودی نیز از حشرات و جانوران دیگر تغذیه می کنند. پاها بیشتر از نوع دونده، شاخک ها غالباً بلند و در انتهای شکم دارای یک جفت زائده به نام Cerci هستند. حشرات این راسته دارای بدن کشیده بوده و سرسی های انتهای بدن کاملاً مشخص هستند. ماده ها مجهز به تخم ریزند که شکل و اندازه آن در گونه های مختلف متفاوت است. اکثر گونه ها دارای تخم ریز طویل و اغلب به اندازه بدن آنهاست. در مناطق معتدل سرد بیشتر گونه ها زمستان را به حالت تخم می گذرانند. بیشتر تخم گذاری در پوشینه ای به نام تخم نیام ( Ootheca ) انجام می شود.
راست بالان (Orthoptera)
راسته ای از حشرات، شامل ملخ های علف ز ار، ملخ ها و سیرسیرک ها. این راسته شامل ۱۰هزار گونه است که در پانزده خانواده قرار دارند. بزرگ ترین و مهم ترین خانواده ها، ملخ های شاخک کوتاه، ملخ های علف زار، و ملخ هایند. سایر خانواده های راست بالان عبارت اند از خانوادۀ جیرجیرک ها، شامل سیرسیرک ها؛ خانوادۀ آبدزدک، شامل جیرجیرک های موش کوری؛ و خانوادۀ ملخ شاخک بلند، شامل ملخ های شاخک بلند. راست بالان در زیر ردۀ بال داران، ردۀ حشرات، شاخه بندپایان قرار دارد.