این تفسیر با هدف ارائهی غذای معنوی و فکری مناسب و مفید برای نسل کنونی تألیف شده و به همین دلیل، مهمترین دیدگاهها و نظریات اسلام در زمینههای تربیتی و اخلاقی، متناسب با فهم عموم، در آن گنجانده شده است. استاد مکارم و همکارانش با ارائهی این اثر، به نسلی که با عطشی فراوان در پی فهم معارف قرآن و سیراب شدن از سرچشمههای زلال آن است، خدمتی بزرگ و ارزشمند نمودند.
در مقدمهی این تفسیر آمده است: هر عصری ویژگیها، ضرورتها و تقاضاهایی دارد که از دگرگونی وضع زمان و پدید آمدن مسائل جدید و مفاهیم تازه در عرصهی زندگی سرچشمه میگیرد. همچنین هر دوره، مشکلات و پیچیدگیهایی دارد که لازمهی تحول زندگی و گذر زمان است. افراد موفق کسانی هستند که هم این نیازها و تقاضاها و هم آن مشکلات و گرفتاریها را -که مجموعاً میتوان آنها را مسائل روز نامید به درستی درک میکنند. رسالت دانشمندان هر دوره این است که با هوشیاری کامل، این مسائل، تقاضاها، نیازها و خلأهای روحی، فکری و اجتماعی را به موقع تشخیص داده و به شکلی صحیح پر کنند تا با امور نادرست پر نشود؛ چرا که خلأ در محیط زندگی ما امری محال است.
از جمله مسائلی که ما به سهم خود به وضوح درک کردهایم، تشنگی و عطش نسل حاضر برای درک مفاهیم اسلام و مسائل مذهبی است؛ نه تنها درک، بلکه چشیدن، لمس کردن و در نهایت عمل کردن به این مفاهیم و اصول. این دغدغهها بخش مهمی از روح و جان آنان را فرا گرفته، اما طبیعی است که همهی این اشتغالات ذهنی به صورت پرسشهایی مطرح است و نخستین گام برای پاسخگویی به این خواستهها، انتقال میراث علمی و فرهنگی اسلام و بیان آن مفاهیم عالی به زبان روز و ارائهی آن به نحوی است که برای روح، جان و عقل نسل کنونی قابل درک و جذب باشد. گام بعدی، استنباط نیازها و تقاضاهای ویژهی این عصر از اصول کلی اسلام است، و این تفسیر بر اساس همین دو هدف نگارش یافته است.»
مفسر محترم در مقدمهی کوتاه خود بر جلد چهارم تفسیر با بیانی روشن مینویسد: هدف از نوشتن این تفسیر، تهیهی تفسیری به زبان فارسی برای قرآن مجید بود که هم خواص بتوانند از آن بهرهمند شوند و هم برای عموم مفید باشد؛ تفسیری روان و عاری از اصطلاحات پیچیدهی علمی، بدون شرح اختلافنظرهای مفسران و نقل قولهای پراکنده، مبتنی بر نزدیکترین مفاهیم قرآن به ذهن، و بر اساس دریافتها و برداشتهای تازهای که در پرتو پیشرفت علوم گوناگون از قرآن حاصل میشود. همچنین با استفاده از قرائن تاریخی، شأن نزولها و احادیث متقن و ارزشمندی که در منابع اسلامی از پیشوایان بزرگ اسلام به دست ما رسیده است. تفسیری که علاوه بر تبیین آیات، پاسخگوی پرسشها و مسائل روز بوده و بتواند تا حد امکان به ایرادهای گوناگون در اصول و فروع مباحث اسلامی پاسخ دهد.
