محسن قرائتی، فرزند علینقی، در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی در شهر کاشان دیده به جهان گشود. پیشینهٔ خانوادگی وی با فعالیتهای قرآن‌محور و دینی پیوندی ناگسستنی دارد. جدّ ایشان در دوران حکومت رضاخان، که مبارزه‌ای همه‌جانبه با اسلام و مظاهر آن در جریان بود، با شهامت و ایستادگی جلسات قرآن را در خانه‌های مردم کاشان سازمان می‌داد و بخش قابل‌توجهی از عمر خویش را در این مسیر صرف نمود. همین تلاش‌ها سبب شد تا نام خانوادگی قرائتی برای این خاندان برگزیده شود. پس از وی، پدر محسن، راه پدرش را با برپایی جلسات قرآن در خانه‌ها، مساجد و تکایا ادامه داد و به‌عنوان استادی برجسته در قرائت قرآن شهرت یافت.
پدر محسن قرائتی، از بازاریان متدین و باایمانی بود که حدود چهار دهه، بلافاصله با شنیدن صدای اذان، مغازهٔ خود را تعطیل می‌کرد و به‌سوی مسجد و ادای فریضهٔ نماز در اول وقت می‌شتابید. او با آموزش قرآن، برگزاری مجالس دینی، احیای مساجد مخروبه و متروکه و تلاش خستگی‌ناپذیر در این عرصه، به الگویی شایسته برای دیگران تبدیل شده بود. در مقابل این مجاهدت‌ها، خداوند متعال نیز به او روحیه‌ای آرام، مطمئن و حکمت و عرفانی ناب عطا فرموده بود. یکی از دغدغه‌های اصلی وی، نداشتن فرزند تا حدود سن چهل‌سالگی بود؛ تا اینکه با وجود همهٔ مشکلات و محدودیت‌های آن دوران، به لطف و عنایت پروردگار بزرگ، توفیق زیارت خانهٔ خدا و انجام مناسک حج را پیدا کرد. این توفیق را می‌توان پاداشی الهی در برابر تلاش‌های قرآنی و دینی او به شمار آورد.
وی در همان سفر و در کنار خانهٔ خدا، با تضرع چنین دعا کرد: «ای خدایی که فرموده‌ای: ادعونی استجب لکم! ای خالق یکتا! فرزندی به من عطا فرما که مبلغ قرآن و دین تو باشد.» این دعای خالصانه به زودی به اجابت رسید و خداوند او را صاحب فرزندانی نمود که برخی از آنان، همچون محسن قرائتی، جامهٔ مقدس روحانیت را بر تن کردند تا در راه تبلیغ معارف قرآن و اسلام گام بردارند.
