ابوطفیل، عامر بن واثله کِنانی مَکّی، از صحابهٔ پیامبر اسلام (ص) است. برخی نام او را عمرو بن واثله ذکر کردهاند. نسب وی به این صورت است: عامر بن واثله بن عبدالله بن عمرو بن جَحش بن حُری. او در سال جنگ اُحْد متولّد شد و هشت سال از دوران حیات رسول خدا (ص) را درک کرد. در دوران خلافت امام علی (ع) به کوفه رفت و مصاحب آن حضرت شد و در تمام صحنههای نبرد، در رکاب ایشان حضور داشت. پس از شهادت امام علی (ع)، وی به مکه بازگشت و در آنجا اقامت گزید تا اینکه در سال صد هجری قمری در همان شهر درگذشت. برخی نیز گفتهاند که او در کوفه سکونت اختیار کرد و در آنجا وفات یافت. صاحب کتاب الاستیعاب قول نخست را صحیحتر میداند. ابوطفیل، آخرین بازمانده از کسانی بود که پیامبر (ص) را دیده بودند.
ابن ابی حاتم او را در زمرهٔ شاعران صحابه آورده و او را مردی فاضل، عاقل، حاضر جواب، فصیح و از شیعیان امام علی (ع) دانسته است. گفته میشود معاویه به او گفت: «تو در روز محاصرهٔ خانهٔ عثمان حاضر بودی و شرکت داشتی.» ابوطفیل پاسخ داد: «نه، در آنجا حضور نداشتم.» معاویه پرسید: پس چه چیز تو را از یاری او بازداشت؟ گفت: «چه چیز تو را از نصرت او مانع آمد، در حالی که تا زمان مرگش از یاری او سرباز زدی، با اینکه در میان مردم شام بودی و همه تابع ارادهٔ تو بودند؟» معاویه گفت: «آیا نمیبینی که اکنون من خونخواهی او را میکنم؟» او پاسخ داد: «آری، ولی این خونخواهی تو همچون...». نسب وی به این صورت است: عامر بن واثله بن عبدالله بن عمرو بن جَحش بن حُری. او در سال جنگ اُحْد متولّد شد و هشت سال از دوران حیات رسول خدا (ص) را درک کرد. در دوران خلافت امام علی (ع) به کوفه رفت و مصاحب آن حضرت شد و در تمام صحنههای نبرد، در رکاب ایشان حضور داشت. پس از شهادت امام علی (ع)، وی به مکه بازگشت و در آنجا اقامت گزید تا اینکه در سال صد هجری قمری در همان شهر درگذشت. برخی نیز گفتهاند که او در کوفه سکونت اختیار کرد و در آنجا وفات یافت. صاحب کتاب الاستیعاب قول نخست را صحیحتر میداند. ابوطفیل، آخرین بازمانده از کسانی بود که پیامبر (ص) را دیده بودند.