دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] نظریه جمع قیود به قول به وضع لفظ مطلق برای ماهیت مقیّد به اطلاق و شیوع اطلاق می شود و در علم اصول فقه کاربرد دارد.
نظریه جمع قیود، از نظریاتی است که درباره موضوع له مطلق ارائه شده است.
دیدگاه مشههر اصولیون
این نظریه، نظریه مشهور اصولیون می باشد و تا پیش از مرحوم سلطان العلما رایج بوده است. بر اساس این دیدگاه، مطلق برای ماهیت مقید به اطلاق، سریان و شیوع، وضع شده است، به گونه ای که شیوع و سریان در افراد یا حالات از مدلول های لفظ شمرده می شود؛ برای مثال، کلمه «رقبة» در جمله «اعتق رقبة» برای دلالت بر همه افراد رقبه، چه مؤمن و چه کافر، چه مرد و چه زن، چه سیاه و چه سفید و غیر آن ها، وضع شده است. البته شمول و سریان در مطلق، لزوماً به شکل عموم استیعابی نیست، بلکه ممکن است به صورت بدلیت باشد؛ برای مثال، معنای «جئنی برجل» این نیست که مکلف و مأمور، باید تمام مردها را نزد مولا حاضر نماید، بلکه هر یک از آن ها را به نحو بدلیت یکی از مردها حاضر نماید کافی است. به ماهیت مقید به اطلاق، در اصطلاح علما «لا بشرط قسمی» نیز گفته می شود.
نکته اول
علت این که این نظریه به نام «جمع قیود» خوانده شده، این است که مولا در مرحله اول همه قیود را به صورت اجمالی لحاظ نموده و سپس در مرحله بعد، لفظ مطلق را برای ماهیت مقید به این قیود، وضع کرده است؛ بنابراین، به آن، نظریه جمع قیود یا اطلاق لحاظ گفته اند.
نکته دوم
...
