مینوی مجتبی

مینُوی، مجتبی (تهران ۱۲۸۲ـ همان جا ۱۳۵۵ش)
ادیب، مصحّح، مترجم و عضو پیوستۀ فرهنگستان ادب و هنر (فرهنگستان دوم). از اعضای گروه ربعه بود. دورۀ تحصیلات ابتدایی را در سامره و تهران، تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران و دارالمعلمین مرکزی و تحصیلات و مطالعات دانشگاهی عالی خود را در کینگز کالج لندن و مدرسۀ مطالعات آسیایی و افریقایی دانشگاه لندن گذراند. خدمات اداری خود را از ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۷ش با تندنویسی در مجلس شورای ملی آغاز کرد و بلافاصله رئیس کتابخانۀ ملی شد. در ۱۳۰۹ش، در دفتر فرهنگی سفارت ایران در لندن عضویت یافت و در ۱۳۱۳ش، با همین سِمت، به پاریس رفت. در ۱۳۲۸ش، به دعوت دانشگاه تهران، با سِمت استادی در دانشکده های ادبیات و الهیات به تدریس تاریخ ایران بعد از اسلام پرداخت که تا ۱۳۴۸ش ادامه یافت. از ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۲ش ریاست تعلیمات عالیۀ وزارت فرهنگ را به عهده داشت و از ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۰ش سِمت رایزنی فرهنگی سفارت ایران در ترکیه با او بود. از ۱۳۵۲ش به عضویت پیوستۀ فرهنگستان ادب و هنر ایران درآمد. آخرین سِمت او تا پایان عمر مسئولیت علمی بنیاد شاهنامه بود. ضمناً در چند دانشگاه مشهور انگلستان و امریکا نیز تدریس کرد و در انجمن ها و مجامع فرهنگی عضویت و مشارکت داشت. از مهم ترین خدمات علمی او بررسی نسخ خطی کتابخانه های ترکیه و تهیۀ عکس و میکروفیلم از آن ها برای کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و کتابخانۀ ملی، و در خارج از کشور تنظیم فهرست برای نسخ خطی فارسی کتابخانۀ چستربیتی در شهر دوبلین (ایرلند) بود. در چندین زمینه از معارف و علوم مربوط به ایران و اسلام کار کرد و در چاپ و تهیۀ خلاصۀ شاهنامه با محمدعلی فروغی همکاری کرد. به جز مقالات تحقیقی او که در احوال ادبا و علما و معرفی کتب نگاشته است و تعداد آن ها از ۱۰۰ درمی گذرد، آثار او را ترجمه و به خصوص تصحیح متون مهم زبان فارسی که به صورتی روشمند و علمی انجام گرفته تشکیل می دهد و از جهات متعدد نمونه و شاخص است. از مجموعۀ مقالات اوست: فردوسی و شعر او؛ قصه ها و افسانه ها؛ نقد حال؛ تاریخ و فرهنگ؛ مینوی بر گسترۀ ادب فارسی؛ پانزده گفتار دربارۀ چند تن از رجال ادب اروپا. از ترجمه های اوست: کشف دو لوح تاریخی همدان (ارنست هرتسفلد)؛ اطلال شهر پارسه (ارنست هرتسفلد). از تصحیحات اوست: کلیله ودمنه (انشای نصرالله منشی)؛ ویس ورامین (اسعد گرگانی)؛ نوروزنامه (خیام)؛ دیوان ناصرخسرو (با همکاری مهدی محقق)؛ نامۀ تنسر (با همکاری محمداسماعیل رضوانی)؛ سیرت جلال الدین مینکبرنی (نسوی).