خالقی مطلق جلال

دانشنامه آزاد فارسی

خالقی مطلق، جلال (تهران ۱۳۱۶ش)
پژوهشگر زبان و ادب فارسی، ایران شناس، شاهنامه پژوه، مصحح و مترجم ایرانی. در ۱۳۳۷ش از دبیرستان مروی تهران مدرک دیپلم گرفت و در ۱۳۴۹ از دانشگاه کلن آلمان در رشتۀ شرق شناسی و مردم شناسی و تاریخ موفق به اخذ دانشنامۀ دکتری شد. وی به جز تدریس زبان و ادبیات و فرهنگ ایران در دانشگاه هامبورگ (از ۱۳۵۰ به بعد) و حضور در سمینارهای ایران پژوهی در شهرهای مختلف جهان، مشاور دانشنامۀ ایرانیکا و نشریات ایران شناسی (واشینگتن)، کارنامه (پاریس) و نامۀ ایران باستان (تهران)، و مشاور شاهنامه پژوهی در دانشگاه های کیمبریج و ادینبورگ و عضو هیأت امنای موزۀ ایران (هامبورگ) بوده است. از آثار اوست: ترجمۀ اساس اشتقاق فارسی اثر پاول هرن (تهران، ۱۳۵۶)؛ تصحیح شاهنامۀ فردوسی در چند مجلد از ۱۳۶۶ تاکنون، در نیویورک؛ یادداشت های شاهنامه در ۲ مجلد. (نیویورک، ۱۳۸۰)؛ گل رنج های کهن، مجموعه مقالات در شاهنامه پژوهی (تهران، ۱۳۷۲)؛ سخن های دیرینه، سی گفتار دربارۀ فردوسی و شاهنامه (تهران، ۱۳۸۱).

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] جلال خالقی مطلق، ادب شناس، پژوهشگر و شاهنامه شناس ایرانی، در 20 شهریور در تهران به دنیا آمد. تحصیلات دبیرستانی را در تهران انجام داد. دوره های تحصیلات دانشگاهی را در آلمان گذراند و در سال 1349(1970) از دانشگاه کلن در رشته های شرق شناسی، مردم شناسی و تاریخ قدیم درجه دکتری گرفت. از سال 1350(1971) در بخش ایران شناسی دانشگاه هامبورگ مشغول به تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران بوده است.
دکتر جلال خالقی مطلق از آغاز دهه 1350 ضمن اقامت و تدریس در کشور آلمان، پژوهش های گسترده ای در زمینه ادبیات حماسی ایران و شاهنامه انجام داد. مقاله های تحقیقی او در مجله سیمرغ (نشریه بنیاد شاهنامه فردوسی)، مجله دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، ایران نامه، ایران شناسی، کلک و نامه ایران باستان انتشار می یافت. دو مجموعه برگزیده از مقاله های او با عنوان های گل رنج های کهن (1372) و سخن های دیرینه (1381) در تهران به چاپ رسیده است.
مهم ترین دستاورد جلال خالقی مطلق، تصحیح شاهنامه فردوسی است. در هشت دفتر که طی سال های 1366 تا 1386 در نیویورک زیر نظر احسان یارشاطر انتشار یافت. تصحیح شاهنامه فردوسی، حاصل بیش از سی سال کار مداوم خالقی در گردآوری و بررسی کهن ترین دست نویس های شاهنامه و مقابله آن ها با پیروی از روش های جدید تصحیح متون است. جلال خالقی در کار مقابله دست نویس ها از همکاری محمود امیدسالار و ابوالفضل خطیبی در دفترهای ششم و هفتم بهره گرفت.
از میان تألیفات او می توان به موارد زیر اشاره کرد: (کتاب، مقاله، ترجمه، سخنرانی)
ایرانیات در کتاب بزم فرزانگان / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
اساس اشتقاق فارسی / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم

جمله سازی با خالقی مطلق جلال

خالقی مطلق معتقد است که واژه ایران در شاهنامه، به دو معنا به کار گرفته شده است: معنای اول آن، سرزمین ایران است و معنای دوم آن، مردم ایران یا ایرانیان. وی می‌گوید که شاید واژه ایران در هیچ کتابی به اندازه شاهنامه به کار نرفته باشد. در شاهنامه، بیش از هزار بار واژه ایران تکرار شده است.

در سال ۱۳۵۰ (۱۹۷۱) خالقی مطلق در بخش خاورمیانه در دانشگاه هامبورگ آلمان مشغول به کار شد. خالقی مطلق ۳۵ سال در این دانشگاه به تدریس زبان فارسی و فرهنگ ایران پرداخت تا اینکه در سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۶ میلادی) بازنشسته شد.

در سال ۱۳۸۴، عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، در کتابخانه قدیمی و معروف «مکتبة الشرقیة» متعلق به دانشگاه سن‌ژوزف بیروت، مشغول فهرست کردنِ نسخِ خطیِ فارسی بود که متوجه شد در میان ۵۱ دستنویس فارسی در آن جا، یک نسخه از شاهنامه فردوسی هم هست. وی از ۲۲ صفحه آن عکس انداخت و آن‌ها را به دست خالقی مطلق رساند. خالقی مطلق این ماجرا را شرح داده است:

پس از مرگ زَوْ، بر پایهٔ نسخه‌های معتبر شاهنامه (مانند: فلورانس (۶۱۴ هجری) و استانبول (۷۳۱ هجری)) و شاهنامهٔ به‌تصحیح جلال خالقی مطلق پس از زَوتهماسپ، کی‌قباد به پادشاهی می‌رسد و پادشاهی کیانی آغاز شده. ولی بر پایهٔ برخی از نسخه‌های نامعتبر شاهنامه (مانند شاهنامهٔ بایسنقری) گرشاسپ به پادشاهی می‌رسد و گرشاسپ واپسین پادشاه پیشدادی است.

گزارش محتوای نامناسب