ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قُتَیْبه‌ی دینوری (۲۱۳–۲۷۶ قمری)، از نویسندگان و دانشمندان برجسته‌ی عصر عباسی به‌شمار می‌رود. با وجود شهرت فراوانی که در دوران حیات خود داشت، اطلاعات اندکی از زندگی وی در دسترس است و منابع تاریخی اغلب به گزارش‌های مختصر و گاه متناقضی درباره‌ی او بسنده کرده‌اند. در مورد تاریخ تولد ابن قتیبه، اگرچه در منابع نخستین اشاره‌ای به آن نشده، اما ابن خلکان و مورخان پس از او سال ۲۱۳ قمری را ذکر کرده‌اند. در مقابل، بسیاری از منابع متأخر که به روایات مختلف دسترسی داشته‌اند، ماه رجب سال ۲۷۶ قمری را به عنوان تاریخ درگذشت او ترجیح داده‌اند.
ابهام‌های زندگی ابن قتیبه حتی به نسب او نیز کشیده می‌شود. سَمْعانی، جد وی را به قبیله‌ی باهله نسبت داده، اما ابن قتیبه خود صریحاً به اصل ایرانی خویش اشاره کرده و تأکید نموده که این نسب مانع دفاعش از عرب در برابر ادعاهای نادرست نیست. این تناقض، انتساب نیایش به باهله را نامشخص می‌سازد. همچنین، در برخی منابع او را مروزی خوانده‌اند، اما بیشتر مورخان این نسبت را به پدرش مربوط دانسته‌اند. بر این اساس، به نظر می‌رسد که نیای ابن قتیبه اهل مرو شاهجان بوده و پس از ازدواج با زنی عرب از قبیله‌ی باهله، این انتساب برای خاندانش به وجود آمده است.
از جمله موارد قطعی در زندگی ابن قتیبه، تصدی منصب قضاوت در دینور است که اکثر منابع بر آن صحه گذاشته‌اند، هرچند زمان دقیق آن مشخص نیست. شواهدی وجود دارد که او مورد توجه عبیدالله بن یحیی خاقانی، وزیر متوکل عباسی، قرار داشته و کتاب «ادب الکاتب» خود را به وی تقدیم کرده است. بنابراین، احتمال دارد ابن قتیبه با حمایت این وزیر، در سنین جوانی به قضاوت دینور منصوب شده باشد؛ نظری که توسط شارحان «ادب الکاتب» مانند زجاجی و بطلیوسی نیز تأیید شده است. اقامت او در دینور دوران پرباری در تألیف آثارش بود، اما تاریخ دقیق انتقالش به بغداد ـ که در آن بیشتر به تدریس پرداخت ـ روشن نیست. درباره‌ی درگذشت وی، بیشتر منابع سال ۲۷۶ قمری را ذکر کرده‌اند، اما در مورد محل وفات اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی بغداد و برخی دیگر کوفه را محل رحلت او دانسته‌اند.