معنی حقوق دفاعی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] منظور از «حقوق دفاعی» حقوقی است که انسان در مقام حمایت و دفاع از جان، مال، حریم خود، خانواده و بستگانش دارد.از نظر اسلام، جان، مال و حریم انسان اهمیت فراوانی دارد و احترام آن بر همگان لازم است. رسول خدا «صلی الله علیه و آله» در بخشی از خطبه خود در حجة الوداع، اهمیت جان و آبرو را چنین توصیف کردند:«ایُّهَا النَّاسُ، انَّ دِماءَکُمْ وَ اعْراضَکُمْ عَلَیْکُمْ حَرامٌ الی انْ تَلْقَواْ رَبَّکُمْ کَحُرْمَةِ یَوْمِکُمْ هذا، فی بَلَدِکُمْ هذا» ای مردم، همان گونه که این روز (ایام حج ) و این شهر (مکه ) محترم است. خون و آبروی شما هم محترم است. حق ریختن خون و بردن آبروی یکدیگر را ندارید تا آن گاه که به دیدار خدا نایل گردید.در جای دیگر می فرماید:«الْمُؤْمِنُ حَرامٌ کُلُّهُ: عِرْضُهُ وَ مالُهُ وَ دَمُهُ» همه چیز مؤمن- اعم از ناموس، مال و خونش- محترم است. (کسی حق تجاوز به هیچ یک از آن ها را ندارد.)اسلام تجاوز به جان، مال، آبرو و ناموس انسان را محکوم کرده و دفاع از آن ها را به عنوان حقّی لازم برای او قرار داده است تا از هر گونه تعرّض نسبت به آن ها جلوگیری نماید. از آن جا که موضوع تجاوز یکی از سه محور «جان (نفس)، مال و حریم» است. به همین مناسبت، حقوق دفاعی نیز به سه نوع «دفاع از جان»، «دفاع از مال» و «دفاع از حریم» تقسیم می شود:
با ارزش ترین دارایی انسان، که در حفظ آن باید کوشید، گوهر وجود و جان آدمی است و انسان برای دفاع از جان خود و بستگانش، حق دارد هر تدبیری بیندیشد و با هر وسیله ای که می تواند دفاع کند و بر او واجب است که در مقام دفاع، نهایت سعی خود را برای دفع مهاجم به کار گیرد.
مسائل دفاع از جان
۱- اگر مهاجم به کسی هجوم آورد تا ظالمانه او را بکشد، بر او واجب است با هر وسیله ممکن، از خود دفاع کند و تسلیم شدن و پذیرفتن ظلم جایز نیست. ۲- در صورتی که (مهاجم) به او حمله کند تا او را بکشد، واجب است دفاع نماید، اگر چه بداند کشته می شود و چنانچه احتمال کشته شدن دهد، به طریق اولی، باید دفاع کند. ۳- اگر مهاجم به قصد کشتن به انسان حمله کند، واجب است از خویش دفاع کند، اگر چه بداند دفاع او بی ثمر است و حق تسلیم شدن ندارد. ۴- اگر به بستگان کسی- از قبیل فرزند، پدر، برادر و یا بقیه کسانی که با او مرتبط هستند، حتی خدمتگزار- به قصد ظالمانه کشتن هجوم آورند، جایز، بلکه واجب است از ایشان دفاع کند، اگر چه به کشته شدن مهاجم منجر شود.
دفاع از مال
انسان حق دارد که از اموال خود- در حد توان- مراقبت کند.
حکم دفاع از مال
...

جمله سازی با حقوق دفاعی

به طور کلی، شیوه‌هایی که نقض آنها، به حقوق دفاعی اشـخاص لطمـه وارد آورد، از دیدگاه شعبه جنایی دیوان عالی کشور، منجر به بطلان ذاتی می‌گـردد. در واقع بی‌اعتباری‌های قانونی و قضایی براي حمایت از منافع اشخاص پیش‌بینی شـده‌انـد.

مصادیق این بی‌اعتباری برخلاف دسته نخست، توسـط قـانون پـیش‌بینـی نشـده‌اسـت و رویه‌ی قضایی آنها را تعیین می‌کند. [برای مثال] عدم رعایت تشریفات اساسی پـیش‌بینـی‌شـده توسط مقررات قانون آیین دادرسی کیفری علت بی‌اعتباری [قضایی دلیل] دانسته شده است و رویـه قضایی معتقد است علی رغم وجود بی‌اعتباری قانونی، اهمیت کافی براي توجیه چنین بی‌اعتباری‌هایی وجود دارد. بنابراین نقض تشـریفات اساسـی دادرسی و منافع اساسی اصحاب دعوا مانند حقوق دفاعی متهم و تضمینات مربوط بـه تحت‌نظر [قرار‌ دادن متهم ] باعث بی‌اعتباری قضایی ادله تحصیلی می‌گردد.

گزارش محتوای نامناسب