حریم خصوصی به معنای فضایی است که به هر فرد اختصاص دارد و دیگران اجازه‌ی ورود یا نقض آن را ندارند. اگرچه در متون اسلامی عبارت حریم خصوصی به‌طور مستقیم ذکر نشده، اما با اشاره به موارد و عواملی که ممکن است این حریم را نقض کنند، به این مفهوم پرداخته شده است. بر اساس فقه اسلامی، حریم خصوصی تحت عنوان اصلی الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم مورد توجه قرار گرفته و مصادیق آن در موضوعاتی مانند سوءظن، غیبت، تجسس و موارد مشابه قابل بررسی هستند. در آموزه‌های قرآن و روایات نیز مواردی که به نحوی موجب نقض حریم خصوصی می‌شوند، مورد نهی قرار گرفته‌اند.
برای فهم کامل دیدگاه اسلام درباره حریم خصوصی و حمایت از آن، باید به بنیان‌های حقوق اسلامی توجه شود که در مقایسه با سایر مکاتب حقوقی و فلسفی، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. اساس این تفاوت‌ها به جهان‌بینی اسلام بازمی‌گردد؛ جایگاه انسان در نظام آفرینش، هدف از خلقت، شیوه آفرینش و دمیدن روح الهی در انسان از جمله موضوعاتی هستند که کرامت، وظایف و منزلت والای او را در نظام حقوقی اسلام تعیین می‌کنند. بدون نظر به این اصول اعتقادی و فکری، نمی‌توان به فهم درست قوانین و مقررات اجتماعی برگرفته از این نظام دست یافت. یکی از اصول کلیدی اسلام در این زمینه، باور به حیات اخروی و پیامدهای اعمال در زندگی پس از مرگ است.
تقسیم اعمال در دایره احکام پنج‌گانه تکلیفیه (واجب، مستحب، حرام، مکروه، مباح) و تعیین مجازات‌های دنیوی و اخروی برای اعمال ناپسند از جمله اصولی هستند که سیاست کیفری اسلام را شکل داده و اهداف مجازات، پیشگیری از جرم و روش‌های اجرایی آن را مشخص می‌کنند. همه این موارد با اهداف کلی دین اسلام و فلسفه خلقت انسان هم‌سو هستند. بنابراین، در مطالعه مسائل مختلف علوم انسانی از جمله سیاست، فرهنگ، اقتصاد، جامعه‌شناسی و حقوق، چنانچه مبانی اعتقادی و اصول زیربنایی نادیده گرفته شوند و صرفاً بحث‌ها به صورت انتزاعی مطرح شوند، قطعاً نتیجه‌گیری‌های صحیح حاصل نخواهد شد.
در این بحث خاص نیز هر یک از موضوعات مانند سوءظن یا تجسس نیازمند پژوهش جامع جداگانه‌ای است. با پذیرش پیش‌فرض‌هایی مانند باور به معاد، می‌توان گفت که نگاه اسلام به انسان بر پایه کرامت او استوار است. از دیدگاه اسلامی، انسان محدود به حیات مادی و دنیوی نیست بلکه به عنوان مخلوقی که خداوند روح خود را در او دمیده و مقام خلیفةاللهی به وی بخشیده است، دارای احترام بزرگی است؛ جانی که حرمت آن در کنار حیثیت و اموال شخص به رسمیت شناخته شده‌اند.
حریم خصوصی نیز به سبب ارتباط مستقیم با شخصیت و آبروی افراد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدین ترتیب نگاه اسلام به حریم خصوصی تفاوت آشکاری با دیدگاه‌هایی دارد که آن را تنها بر اساس آزادی فردی یا حقوق بشر تعریف می‌کنند. از سوی دیگر، اسلام حفظ دین، اجرای احکام الهی و قوانین شرعی را وظیفه‌ای ضروری و واجب می‌داند. بنابراین هنگام بررسی موضوعاتی همچون نقش دولت در جامعه، میزان دخالت دولت در امور خصوصی افراد یا مباحث مرتبط با اخلاق و حریم شخصی، ضروری است که تمامی مبانی اعتقادی و اهداف کلی ذکر شده مدنظر قرار گیرند.
