استان سمنان با وسعتی در حدود ۹۷،۴۹۱ کیلومتر مربع، در مرکز خود شهر سمنان را جای داده است. این استان، به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، از اقلیمی بیابانی و نیمه‌بیابانی برخوردار است. بخش وسیعی از این منطقه در نواحی کویری واقع شده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کویر کهک در جنوب گرمسار و کویر حاج علی‌قلی در جنوب دامغان اشاره کرد.
آب‌وهوای استان سمنان متنوع است؛ در مناطق کوهستانی سرد، در دامنه‌های کوهها معتدل و در حواشی کویر، گرم و خشک می‌باشد. برای نمونه، شهر دامغان به دلیل وزش بادهای شمالی شدید و بارندگی حاصل از بادهای مناطق گرگان و مازندران، زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدلی دارد. شهر سمنان تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی نسبتاً معتدل را تجربه می‌کند. شاهرود نیز در نواحی شمالی آب‌وهوای سرد دارد، در مناطق مرکزی معتدل است و در مناطق جنوبی گرما حاکم است. گرمسار که در ناحیه‌ای بیابانی قرار گرفته، تابستان‌هایی بسیار داغ و زمستان‌هایی نسبتاً سرد و همراه با بارندگی‌های محدود دارد.
در زمینه فضای جنگلی، استان سمنان دارای منابع مختلفی است. جنگل‌های طبیعی این منطقه شامل نواحی جنگلی حاشیه شمالی هستند که دنباله جنگل‌های کوهستانی البرز محسوب می‌شوند. جنگل‌های ارس که در دامنه‌های جنوبی البرز پراکنده‌اند، پوشیده از درختان انبوه و بلند هستند. همچنین جنگل‌های کویری در مناطقی چون چاه جام و خارتوران گسترش یافته‌اند که گونه‌هایی نظیر تاغ و گز در آنجا رشد کرده‌اند. علاوه بر این، جنگل‌های دست‌کاشت شامل پارک‌های جنگلی و فضاهای سبزی هستند که پیرامون شهرها و مناطق مسکونی استان توسعه یافته‌اند. از نظر جمعیتی، آمار سال ۱۳۸۵ نشان می‌دهد که جمعیت استان سمنان بالغ بر ۵۸۹،۷۴۲ نفر بوده است.