واژه «همپدر» به معنای کسی که با فرد دیگری یک پدر مشترک دارد است، یعنی دو نفر فرزندان یک پدر هستند و میتوان آنها را برادر یا خواهر از طریق پدر نامید. این اصطلاح بیشتر در متون رسمی، ادبی و حقوقی برای مشخص کردن نسبت خونی و سلسلهمراتب خانوادگی به کار میرود و تفاوت آن با برادر یا خواهر کامل، در این است که مادر مشترک نیست.
در متون ادبی فارسی، «همپدر» گاهی به صورت استعاری و شاعرانه نیز به کار رفته است تا رابطه خونی یا پیوند خانوادگی را با تأکید بر سمت پدری نشان دهد. شاعران و نویسندگان از این واژه برای بیان نزدیکی و همبستگی میان اعضای خانواده استفاده میکنند و آن را نشانهٔ پیوستگی و وفاداری خونی میدانند.
از نظر اجتماعی و حقوقی، شناخت همپدر بودن افراد اهمیت دارد، زیرا برخی مسائل ارث، میراث و حقوق خانوادگی بر اساس نسب پدری مشخص میشوند. این واژه به تفکیک نسبتهای خانوادگی و تعیین جایگاه قانونی افراد در جامعه کمک میکند و در اسناد رسمی، ثبت احوال و متون تاریخی به وفور دیده میشود.