گشتاسب

گشتاسب. [ گ ُ ] ( اِخ ) در اوستا و پارسی باستان ویشتاسپه ( یونانی اوستاسپس ) مرکب از دو جزء ویشته بمعنی از کار افتاده یا ترسو و محجوب و جزء دوم اسپه همان اسپ است. جمعاً یعنی دارنده اسب از کار افتاده مورخان ایرانی و عرب نام او را «بشتاسب » و «بشتاسف » نیز ضبط کرده اند. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). نام پادشاهی است معروف و او پدر اسفندیار روئین تن بود. گویند یکصدوشصت سال پادشاهی کرد و دین زردشت پذیرفت و چون زردشت کشته گردید بجای او منصوب شد و آیین زردشت را برپای داشت. ( برهان ). فردوسی نام دو پسر لهراسب را ذکر کرده، گشتاسب، زریر. در بندهش کتاب مذهبی مزدیسنا ( پهلوی ) فصل 31، بند 29، آمده: «لهراسب، گشتاسب و زریر و برادران دیگر بوجود آمدند». گشتاسب در اوستا ویشتاسپه ذکر شده ( یعنی دارنده اسب چموش ). همین کلمه نزد یونانیان هوستاسپس گردیده، مورخان ایرانی و عرب نام او را «بشتاسب » و «بشتاسف » نیز ضبط کرده اند. لهراسب چون از تاج و تخت چشم پوشید، طبق وعده قبلی سلطنت را به فرزند هنرمند خود تفویض کرد: 
چو گشتاسب را داد لهراسب تخت 
فرودآمد از تخت و بربست رخت.
و گشتاسب از آن پس طبق گفتار بندهش، فصل 34 بند 7 و نیز به قول فردوسی 120 سال پادشاهی کرد اما لهراسب خود:
به بلخ گزین شد بر آن «نوبهار»
که یزدان پرستان آن روزگار
مر آن خانه را داشتندی چنان 
که مر مکه را تازیان این زمان.( مزدیسنا تألیف محمد معین ص 323 ).یکی نام گشتاسب و دیگر زریر
که زیر آوریدی سر نره شیر.فردوسی.تارک گشتاسب یافت افسر لهراسب 
زال همایون به تخت سام برآمد.خاقانی.رجوع به یسنا ص 105 و خرده اوستاص 31، 32، 40، 55، 60، 132، 224، 227، 228 و تاریخ سیستان ص 34 و تاریخ گزیده ص 65، 95، 98، 818 و یشتهای پورداود ج 2 ص 85، 87، 106، 157، 184، 207، 209، 214،215، 219، 229، 248، 266، 273 و 330 و فهرست مزدیسنا تألیف محمد معین و سبک شناسی بهار ج 1 ص 4، 8، 9، 14، 36 و 118 و ج 2 و ص 24، 231 و 244 و فهرست فرهنگ ایران باستان شود.
گشتاسب. [ گ ُ ] ( اِ ) نام برزخی است که میان خلق و خالق باشد برای رسیدن فیض حق. ( برهان ). رجوع به گشتاسپ شود.