عبارت لعل فروش ترکیبی از دو کلمه لعل و فروش است:
لعل: یک نوع سنگ قیمتی بسیار زیبا و گرانبها است که به رنگ قرمز روشن یا سرخ مایل به صورتی دیده میشود. این سنگ در جواهرسازی کاربرد فراوان دارد و به دلیل رنگ و شفافیت خاصش از محبوبترین سنگهای قیمتی به شمار میرود.
فروش: این کلمه به عنوان پسوند به معنای فروشنده است و به کسی گفته میشود که کالایی را میفروشد، چه به صورت حرفهای و چه گاه به عنوان شغل یا تجارت.
معنای کلی: لعل فروش یعنی کسی که لعل (سنگ قیمتی قرمز رنگ) میفروشد. این اصطلاح به فروشندهی لعل یا جواهرات گرانبها نیز اشاره دارد. در زمانهای قدیم و حتی امروز، فروشندگان سنگهای قیمتی مانند لعل، زمرد، یاقوت و الماس به عنوان افراد مهم و پرمقام در جامعه شناخته میشدند. دلیل این مقام و احترام، ارزش مادی و معنوی بالای این سنگها و نقش آنها در تجارت و اقتصاد بود.
معنای کنایی و استعاری
در برخی متون ادبی و عرفانی، لعل فروش میتواند به صورت کنایی یا استعاری به کار رود. این عبارت گاه به صورت استعاری به کسی اشاره دارد که زیبایی، شفافیت و ارزش را عرضه میکند. مثلاً در اشعار حافظ و سعدی، واژه لعل برای توصیف لبهای زیبا یا اشیای ارزشمند به کار رفته است.