واژۀ مَفَاتِحُ در زبان عربی، جمع مِفْتَاح به‌معنای کلید است. این واژه از ریشۀ فَتَح مشتق شده که در قرآن کریم ۳۸ بار در قالب‌های مختلف به‌کار رفته است. علاوه بر این، احتمال داده شده که مَفَاتِحُ جمع مَفْتَح به‌معنای خزانه یا محل نگهداری اموال نیز باشد. بنابراین، این واژه از نظر لغوی می‌تواند دو معنای اصلی را دربر داشته باشد: نخست کلیدها و دوم خزائن.
در تفسیر آیات قرآنی، هر دو معنا قابل تأمل است؛ به این صورت که اگر مَفَاتِحُ به‌معنای کلیدها در نظر گرفته شود، دلالت بر قدرت و اختیار مطلق پروردگار بر همۀ گنجینه‌های غیب دارد و اگر به‌معنای خزائن تفسیر گردد، اشاره به خود گنجینه‌ها و ذخایر پنهان عالم دارد. برخی مفسران نیز با استناد به قواعد اصولی، امکان جمع بین هر دو معنا را جایز شمرده‌اند؛ چرا که این دو مفهوم ملازم یکدیگرند و وجود خزانه همواره مستلزم وجود کلید است.
با این حال، با توجه به سیاق آیات و نیز کاربردهای دیگر واژۀ مَفَاتِحُ در قرآن، به‌نظر می‌رسد معنای اصلی آن کلیدها باشد. این تعبیر با محتوای آیات که بر احاطۀ علمی خداوند بر غیب جهان تأکید دارند، هماهنگی بیشتری دارد؛ زیرا کلید نماد دستیابی به چیزی پنهان است و بیانگر آن است که تنها او قادر به گشودن درهای غیب و آشکار کردن آن است.
