کاتب چلبی

لغت نامه دهخدا

کاتب چلبی. [ ت ِ چ َ ل َ ] ( اِخ ) سالی به یک آرد: لقب الحاج مصطفی بن عبداﷲ مؤلف کشف الظنون است. وی یکی از مشاهیر علماء عثمانی و فرزند مردی سپاهی است. بسال ( 1000 هَ. ق. ) در استانبول تولد یافته و نزد علمای معروف عصر خود مانند قاضی زاده، اعرج مصطفی، کرد عبداﷲ، محمد ولی بتحصیل علم و ادب پرداخته اما زی علما را در بر نمیکرده است. در ادبیات السنه ثلاثه مهارت تامه داشت و علم حدیث و تفسیر و منطق را آموخت و از یک استاد خارجی که اصلاً از اهالی هلند و خود از جمله شرقشناسان بود و برای تکمیل السنه ٔشرقی به استانبول آمده و قبول دین اسلام کرده بود علوم ریاضی و جغرافیا و فنون دیگر را بخوبی فراگرفت و به درجه ای رسید که مایه افتخار عثمانیان گردید و نام خود را در آثار بسیار مهم و سودمندی که از خویش بیادگار گذاشت مخلد گردانید. بسال 1039 سمت عضویت اطاق بازرسی عالی را در باب عالی یافت. در عصر سلطان مرادخان رابع در سفرهای جنگی همدان و بغداد بهمراه اردوی سلطان بود و در ایام قشلاق کردن اردو، بقصد ایفای حج بجانب حجاز عزیمت کرد. نیز در سفر «روان » حضور داشت و پس از بازگشت به استانبول تمام اوقات خود را بمطالعه و تألیف منحصر کرد و آثار زیر را بوجود آورد:
1 - تقویم التاریخ - در تاریخ عمومی که اخبار و حوادث گذشته فهرست وار از ابتداء خلقت تا زمان مؤلف در آن ذکر گردیده.
2 - فذلکه - در تاریخ عثمانی مشتمل بر حوادث چندساله.
3 - تحفةالکبار فی اسفار البحار - در تاریخ کلیه ٔمحاربات بحری دولت عثمانی با سایر دول.
4 - جهان نما - مشتمل بر جغرافیای ممالک عثمانی و اکثر جهت آسیا.
5 - کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون که اثری است گرانبها و آن را به زبان عربی تألیف کرده است.
وفات چلبی بسال 1067 اتفاق افتاده وی شخصاً اشتغال بعلم و ادب را بر همه چیز ترجیح میداده و بمناسبت مأموریت خود به «کاتب چلبی » و «حاجی خلیفه » شهرت یافته است و کلمه اخیررا اروپائیان بتحریف، «حاجی قالفه » کرده اند. کلیه آثارش مهم و قابل توجه است اما کشف الظنون را قابل ستایش و تقدیس باید شمرد، زیرا که پیش از وی کسی چنین اثری نیاورده و اودر این کار پیشقدم دیگران گردیده است. هنگام ایجاد چاپخانه در کشور ( عثمانی )، اکثر آثارش را بچاپ رسانیدند اما کشف الظنون را در مصر و اخیراً در اینجا ( مقصود ترکیه است ) طبع کردند. نیز در 1835 م. در لیپزیک با ترجمه لاتینی و فهرستی مفصل در 6 جلد آن را بچاپ رسانده و انتشار داده اند. ( قاموس الاعلام ترکی ).

فرهنگ فارسی

لقب الحاج مصطفی بن عبدالله مولف کشف الظنون

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:حاجی خلیفه، مصطفی (استانبول ۱۰۱۸ـ ۱۰۶۸ق)

جمله سازی با کاتب چلبی

تاریخ مرگ او روشن نیست، اما به گفتهٔ کاتب چلبی در «کشف‌الظنون» وی تا ۶۴۰ هجری زنده بوده‌است.
در ترکیه عثمانی بحرفارس - فارس کورفزی و عجم کرفزی و بصره کورفزی به‌طور متناوب بکار رفته اما هیچگاه خلیج عربی بکار نرفته‌است. نقشه‌های کاتب چلبی و ابراهیم متفرقگان برای نمونه در اینجا هست. [۱۶]
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
فال اعداد فال اعداد فال رابطه فال رابطه فال تاروت فال تاروت فال عشق فال عشق