چاد

چاد (Chad)
موقعیت. جمهوری چاد در مرکز شمالی قارۀ افریقا جای دارد و کشور لیبی از شمال، سودان از شرق، جمهوری افریقای مرکزی از جنوب، و کشورهای کامرون، نیجریه، و نیجر از غرب آن را در میان گرفته اند. این سرزمین، که از هر سو در خشکی محصور است، ۱,۲۸۴,۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر اِنجامِنا۱ست.سیمای طبیعی. کشور چاد سرزمینی عمدتاً هموار و کم ارتفاع است که کوه های تیبِستی۲ در شمال، آن را از صحراهای تیبِستی و لیبی جدا می کنند و نیز ارتفاعات اِنِدی۳، با بلندی ۱,۳۱۰ متر و وادی۴ در شرق، بلندی های عمدۀ آن را تشکیل می دهند و کوه اِمی کوسی۵ با ارتفاع ۳,۴۱۵ متر، در کوه های تیبِستی، بلندترین نقطۀ کشور محسوب می شود. نواحی مرکزی چاد را دشت همواری فراگرفته است که به گودال جوراب۶ منتهی می شود و دریاچۀ چاد، در غرب، مهم ترین و چشمگیرترین عارضۀ آبی آن است. این دریاچه که روزگاری وسیع تر از امروز بود، در مرز مشترک چاد و سه کشور نیجر، نیجریه، و کامرون قرار دارد. مهم ترین رودخانه های این کشور عبارت اند از لوگون۷، که بخشی از مرز کشور کامرون را تشکیل می دهد؛ و نیز رودخانۀ شاری۸، که از جنوب به دریاچۀ چاد می ریزند. کرانۀ رودخانه های مزبور از نظر کشاورزی اهمیت ویژه ای دارند و عمده ترین آبادی ها و بیشترین جمعیت کشور در همین نواحی متمرکزند. کشور چاد به چهارده استان تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از اِنجامِنا، بونگور۹، سار۱۰، آبِشِه۱۱، موندو۱۲، و دوبا۱۳. اقلیم چاد بسیار گرم و مدارگانی است و میزان ریزش باران در نواحی گوناگون آن متفاوت است. باران های تابستانی موجب بارآوری نواحی کشاورزی و طراوت و شادابی جنگل ها و علفزارهای جنوبی است که روبه شمال از میزان آن کاسته می شود و نواحی خشک و کم آب شمالی را پدید می آورند. روییدنی ها و آبادی های این نواحی به نخلستان های کوچک و واحه هایی چند منحصر شده است و جنگل های جنوبی این کشور حیواناتی چون فیل، ببر، زرافه، شیر، و گراز را در خود پناه داده اند. فصل بارندگی نواحی جنوبی معمولاً از آبان تا فروردین است. میانگین دمای شهر انجامنا در دی ماه حدود ۲۴ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۸ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۷۴۴ میلی متر است.
اقتصاد. کشاورزی رکن اصلی اقتصاد چاد را تشکیل می دهد و ۸۰ درصد از نیروی کار کشور در این بخش مشغول اند و دوسوم از تولید ناخالص ملی از این راه تأمین می شود. غذای اصلی مردم چاد را ذرت و برنج تشکیل می دهد و پنبه و بادام زمینی از اقلام صادراتی این کشورند. دامداری و پرورش چهارپایان، بعد از کشاورزی، در ردیف دوم صادرات چاد است. صدور نفت، که جایگاه ویژه ای دارد، به سبب جنگ های داخلی با مشکل مواجه شده و از میزان بهره برداری آن کاسته شده است. چاد از نظر صنعت در مقایسه با دیگر کشورهای پیرامون خود در ردیف پایین تری قرار دارد و پنبه پاک کنی و تولید الیاف کتانی، روغن های خوراکی، شکر، نوشابه، سیگار، و صابون فعالیت های صنعتی آن را تشکیل می دهند. نمک، که میزان استخراج سالانۀ آن به ۴هزار تن می رسد، از اطراف دریاچۀ چاد به دست می آید. اگرچه اورانیوم، طلا، آهن، و بوکسیت منابع مهم زیرزمینی آن را تشکیل می دهند ولی فقط اندکی طلا و آهن استخراج می شود.