زبان بلوچی یکی از زبانهای ایرانی در شاخهٔ شمالباختری به شمار میآید. این زبان توسط مردم بلوچ در کشورهای ایران، پاکستان، افغانستان، عمان، ترکمنستان و دیگر نقاط جهان صحبت میشود. به عنوان یکی از زبانهای ایرانی شمالباختری، ارتباط نزدیکی با زبانهای تاتی، کردی، مازندرانی، گیلکی و تالشی دارد. همچنین، بلوچی بیشتر از زبان پارتی نسبت به زبان پارسی میانه شباهت دارد. به همین دلیل، به نظر میرسد که گویشوران این زبان در گذشتههای دور از نواحی شمالی ایران کنونی به بلوچستان کنونی مهاجرت کردهاند. سخنگویان بلوچی احتمالاً ابتدا در سواحل دریای مازندران زندگی میکردند و در حدود قرن چهارم هجری به مناطق فعلی خود نقل مکان کردند. زبان بلوچی همچنین شباهت زیادی با دو گویش کردی هورامی و زازاکی دارد و مانند این دو گویش، ارتباط نزدیکی با پهلوی اشکانی دارد. اما نسبت به سایر گویشهای اصلی کردی، مانند کُرمانجی شمالی و کُرمانجی میانی، تا حدودی فاصله دارد.
بلوچی
لغت نامه دهخدا
بلوچی. [ ب ُ / ب َ ] ( ص نسبی ) منسوب به بلوچ. رجوع به بلوچ شود. || هرچیز مربوط به بلوچ و بلوچستانی. ( فرهنگ فارسی معین ). || از مردم بلوچ. بلوچستانی. ( فرهنگ فارسی معین ):
همه مرزبانان زرین کمر
بلوچی و گیلی به زرین سپر.فردوسی.- زبان بلوچی؛ از لهجه های ایرانی است که در بلوچستان بدان سخن گویند. ( فرهنگ فارسی معین ). از زبانهای ایرانی غربی، از ریشه هندواروپائی که در بلوچستان و بعضی نواحی دیگر رایج است. دو لهجه اساسی شرقی و غربی و لهجه های فرعی متعدد دیگر دارد. بلوچی، نظر به ارتباطش با لهجه های دیگر ایرانی شرقی، بسیاری از خصوصیات آنها را اقتباس کرده است. ( از دایرة المعارف فارسی ).
فرهنگ عمید
۲. از مردم بلوچ.
۳. (اسم ) زبانی از شاخۀ زبان های هندوایرانی که در بلوچستان رایج است.
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
بلوچی (بلخ). بلوچی یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت بلخ واقع شده است.
بلوچی (سرپل). بلوچی ( به لاتین: Balūchī ) یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت سرپل واقع شده است.
بلوچی (هرات). بلوچی ( به لاتین: Balūchī ) یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت هرات واقع شده است.
بلوچی (هلمند). بلوچی ( به لاتین: Balūchī ) یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت هلمند واقع شده است.
جملاتی از کلمه بلوچی
مشهورترین لغت نامه بلوچی زبان، به نام لغت نامه «سید گنج» توسط سید ظهور شاه هاشمی در یک جلد قطور نگاشته شدهاست.
در سال ۱۹۵۱ خیر محمد ندوی برای اولین بار مجله ای به زبان بلوچی به نام اومان منتشر کرد.