تصحیف به معنای «تحریف یا دگرگونی نادرست واژه‌ها و حروف در نوشتار یا گفتار» است. این واژه از ریشه‌ی عربی «صحف» به معنی «نوشتن در صفحه» گرفته شده و در ادبیات فارسی و عربی، زمانی به کار می‌رود که کلمه‌ای بر اثر اشتباه در خواندن، نوشتن یا نسخه‌برداری به شکل نادرست ثبت شود. تصحیف معمولاً در متون قدیمی، نسخه‌های خطی یا هنگام انتقال گفتار به نوشتار رخ می‌دهد.
بیشترین موارد تصحیف در گذشته زمانی دیده می‌شد که کاتبان یا نسخه‌نویسان به دلیل شباهت حروف یا خط ناخوانا، واژه‌ای را اشتباه می‌نوشتند. برای مثال، ممکن بود واژه‌ی «حَسن» به جای «حُسین» یا «بَشر» به جای «بَحر» نوشته شود. این نوع خطاها گاه معنای جمله را به‌کلی تغییر می‌داد و باعث بروز سوء‌تفاهم‌های زبانی یا تاریخی در متون می‌شد.
در زبان‌شناسی و نسخه‌پژوهی، شناسایی و اصلاح تصحیف‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهشگران با مقایسه‌ی نسخه‌های گوناگون یک متن، سعی می‌کنند واژه‌های درست را بازیابی کنند و شکل اصیل اثر را بازآفرینی نمایند. تصحيف نه‌تنها یک خطای زبانی، بلکه گاه نشانه‌ای از تحولات تاریخی و فرهنگی زبان در گذر زمان نیز به شمار می‌آید.
