توپخانه بخشی از نیروهای مسلح است که مسئول استفاده، نگهداری و مدیریت توپها و سلاحهای سنگین میباشد. این واحدها شامل انواع توپهای بزرگ، هاوانها، خمپارهاندازها و سایر تجهیزات آتش دوربرد هستند که برای پشتیبانی آتش، دفاع یا حمله در میدان نبرد به کار گرفته میشوند.
نقش و وظایف
توپخانهها نقش بسیار مهمی در جنگها دارند، زیرا قدرت تخریب بالایی دارند و قادرند اهداف را در فواصل دور هدفگیری و منهدم کنند. این واحدها معمولاً در محلهایی مستقر میشوند که دید کافی به میدان نبرد داشته باشند و بتوانند با دقت مناسب اهداف را نشانهگیری کنند. این مکانها اغلب پشت خطوط مقدم یا در نقاط استراتژیک قرار دارند.
نام محل یا ساختمان
علاوه بر اشاره به واحد نظامی، در برخی موارد توپخانه به محل یا ساختمانهایی گفته میشود که توپها در آن نگهداری شده و از آنجا شلیک میشوند. این مکانها ممکن است شامل انبارها، استحکامات یا پایگاههای توپخانهای باشند.
توپخانه. [ ن َ / ن ِ ] ( اِ مرکب ) آن قسمت از اداره لشکری که سلاحشان توپ است. ( ناظم الاطباء ). اداره توپهای نظام. اداره توپها و توپچیان. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). || جایی که توپها را در آن می گذارند. ( ناظم الاطباء ). قرارگاه توپها. محل تمرکز و نگهداری توپها. محل استقرار توپها در میدان جنگ.
توپخانه. [ ن َ / ن ِ ] ( اِخ )نام میدانی در طهران. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ).
(نِ ) [ تر - فا. ] (اِمر. ) ۱ - محل حفاظت توپ ها. ۲ - واحدی در نظام که وظیفة آن تیراندازی با توپ است.
۱. محلّ نگه داشتن توپ ها.
۲. آن قسمت از لشکر که کار آن ها تیراندازی با توپ است: هنگ توپخانه.
( اسم ) ۱ - محل حفاظت توپها. ۲ - واحدی در نظام که وظیف. آن تیر اندازی با توپ است.
نام میدانی در طهران میدان سپه فعلی در تهران ٠
توپخانه یگانی در آرایش های نظامی است که مأموریت انهدام مواضع، ادوات یا نیروی های پیاده دشمن را جهت پشتیبانی نیروهای خودی بر عهده دارد. این یگان نقش آتش پشتیبان را ایفا می کند.
علت پیدایش توپخانه در اصل برای این مهم بوده که بتوان به استحکامات نیروهای دشمن آسیب وارد ساخت. پیدایش توپخانه مربوط به تاریخ باستان بوده است؛ زمانی که اسکندر مقدونی در حال تصرف سرزمینهای شرق یونان بود؛ ولی اولین استفاده گسترده و سازماندهی شده از توپخانه را می توان متعلق به استفاده لژیونرهای رومی در زمان های پس از میلاد دانست. در گذشته توپهای توپخانه توسط اسب ها جابجا می شد، ولی امروزه توپخانه ها به دو گروه توپخانه های خودکششی که از شاسی یک وسیله نقلیه دارای موتور احتراق داخلی برخوردارند و توپخانه کششی که با استفاده از وسائل نقلیه دیگر ( مثل کامیون ) جابجا می شوند، تقسیم می شوند.
توپخانه ها با اختلاف بسیار مرگبارترین و مؤثرترین سلاح های جنگ های زمینی بوده اند. در جنگ های ناپلئون و دو جنگ جهانی اول و دوم بیشتر کشتگان جنگ از آتش توپخانه بودند. [ نیازمند منبع]
توپخانه ها را می توان به شکل های مختلفی تقسیم بندی کرد. یکی از این تقسیم بندی بر اساس نوع سلاح و مهمات مورد استفاده در توپخانه است:
• توپخانه صحرایی: توپ های جنگی ثابت یا متحرکی که برای حمایت نیروهای زمینی در صحنه نبرد در میدان های باز استفاده می شوند و خود به چند دسته تقسیم می شود:
• توپ های کوهستانی: توپ های سبکی که می توان آن ها را در مناطق صعب العبور حرکت داد.
• توپ های صحرایی: توپ هایی که قادر به آتش دوربرد در خط مستقیم هستند و از لوله های بلندی برخوردارند.
• هویتزرها: توپ هایی که توانایی شلیک در زاویه های کمانی را دارند. از لوله کوتاهتری استفاده می کنند و معمولاً برای آتش غیرمستقیم به کار می روند
• توپ هویتزر: ویژگی های توپ های صحرایی و هویتزرها در آن ها ترکیب شده و هم توانایی آتش دوربرد و هم شلیک با خط سیر کمانی مرتفع را دارند.
• توپ های ضدتانک: توپ هایی معمولاً سبک با قدرت تحرک بالا که برای حمله به تانک ها طراحی شده اند.
• خمپاره: سلاح هایی سرپر با لوله بسیار کوتاه و خط سیر کمانی.
• توپ های ضدهوایی: توپ هایی که برای شلیک به هواگردها از روی زمین طراحی شده اند. برخی از توپ ها هم قابلیت استفاده ضدهوایی و هم استفاده صحرایی و ضدتانک دارند.
توپخانه (artillery)
اصطلاحی مشترک برای سلاح های آتشین نظامی بسیار سنگین و دشوار برای حمل ونقل. توپخانه را بر روی وسایل چرخ دار، خودرو، کشتی یا هواپیما می توان نصب کرد.
💡 یگانهای گروه ۴۴ توپخانه. گروه ۵۵ توپخانه نزاجا و گروه توپخانه و موشکی ۱۵ خرداد نزسا در این شهر پادگان دارند. پادگان هوانیروز جنوب شهر است که دوره خلبان نفرات غیرنظامی دارد.
💡 در ۴ سپتامبر ۱۹۸۰–۱۳ شهریور ۱۳۵۹ عراق مدعی شد توپخانه ۱۷۵ میلیمتری ایران اقدام به کوبیدن شهرهای مسکونی مرزی عراق نموده است. عراقیها این را شروع یک جنگ دانستند و صدام در ۱۷ سپتامبر یا ۲۶ شهریور اقدام به لغو عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر نمود و اعلام کرد که تمام شط العرب متعلق به عراق است.
💡 آیاسیو-۱۲۲ (به روسی: ИСУ-122) یک توپخانه خودکششی ساخت شوروی بود که در طول جنگ جهانی دوم بیشتر در نقش ضد تانک استفاده میشد.
💡 در ۱۷ ژوئیه ۱۸۹۴ (میلادی) در خانوادهای مذهبی در شهر شارلروا بلژیک متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی به خدمت کلیسا درآمد. در سال ۱۹۱۴ در جنگ جهانی اول به عنوان افسر توپخانه در ارتش بلژیک مشغول خدمت شد و در آن زمان بالاترین مدال شجاعت ارتش را دریافت کرد. در سال ۱۹۲۰ (میلادی) موفق به اخذ مدرک دکترا در مهندسی راه و ساختمان شد. در سال ۱۹۲۲ به آمریکا رفت و دکترای نجوم گرفت؛ و در سال ۱۹۲۳ کشیش شد.