این واژه به معنای پوشش یا پوشینه‌ای است که برای محافظت از چیزهایی مانند جلد کتاب یا نیام شمشیر به کار می‌رود. این واژه به طور کلی به هر چیزی اشاره دارد که در آن چیزی قرار می‌گیرد و پوشیده می‌شود. از جمله معانی این واژه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ - پوشش‌هایی مثل جلد کتاب، نیام شمشیر و غیره. همچنین غلاف دل به پرده‌ای اطلاق می‌شود که دور قلب را احاطه کرده و آن را محافظت میکند.
۲ - دیگ به ظرفی اشاره دارد که برای حمل و نقل دیگ استفاده می‌شود.
۳ - غلاف ماه به اعتقاد عامه به پوششی اشاره دارد که قمر در هنگام خسوف در آن قرار می‌گیرد.
۴ - به بافت پوششی اطراف عضلات مختلف اشاره دارد.
غلاف کردن به معنای پوشاندن چیزی و یا کوچک کردن برخی اشیاء نسبت به دیگران نیز می‌باشد. همچنین به قاعده‌ای در برخی برگها اشاره دارد که بخش عریض‌تری نسبت به دیگر نقاط برگ دارند و ساقه گیاهان را احاطه می‌کنند. رشد آن در گیاهان مختلف با یکدیگر متفاوت است و به نوع گیاه بستگی دارد. بنابراین، غلاف نه تنها به عنوان یک پوشش، بلکه به عنوان یک مفهوم گسترده به محافظت و احاطه اشاره دارد و در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد.
غلاف
لغت نامه دهخدا
بفرمود تا گرگ پیکر درفش
سرش بند زرین غلافش بنفش.فردوسی.سرش ماه زرین غلافش بنفش
به زر بافته پرنیانی درفش.فردوسی.یکی زردخورشید پیکردرفش
سرش ماه زرین غلافش بنفش.فردوسی.بوستانی کاندرو لؤلؤ گهر دارد غلاف
بوستانی کاندرو گل مشک داردسایبان.فرخی.سوسن آزاد و شاخ نرگس بیمار جفت
نرگس خوشبوی و شاخ سوسن آزادیار
این چنان زرین نمکدان بر بلورین مائده
وآن چنانچون بر غلاف زر سیمین گوشوار.
منوچهری ( دیوان چ دبیرسیاقی چ 1 ص 27 ). در اندرون وی مسجد دیگر بنا کردند یک خشت از زر سرخ و یک خشت از سیم. دیوار وی را غلافی کردند. ( قصص الانبیاء ص 175 ).
بتاب آینه دل در این سیاه غلاف
به آب آینه جان درین کبودسراب...خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 52 ).سخن برای زبان در غلاف کام کشد
کجا برات نویسند نام و نانش را.خاقانی. || پوشش شیشه. ( منتهی الارب ). || پوشش شمشیر. ج، غُلف، غُلُف، غُلَّف. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). نیام. نیام شمشیر و کارد. ( مهذب الاسماء ). چخ:
یک نفس آن تیغ برآر از غلاف
چند غلافش کنی ای برخلاف.نظامی.چو در لشکر دشمن افتد خلاف
تو بگذار شمشیر خود در غلاف.سعدی ( بوستان ).خطیب سیه پوش شب بیخلاف
برآورد شمشیر روز از غلاف.سعدی ( بوستان ).تن بود چون غلاف و جان شمشیر
کار شمشیر میکند نه غلاف.جامی ( بهارستان ).- امثال:
نگنجد دو شمشیر در یک غلاف.
نظیر:
لایجمع سیفان فی غمد.
|| قرن؛ یعنی شاخ و آن شاخ مانندی است که بعض حبوب دارند و در آن ثمر و یا بزر آنها جای دارد، مانند نخود. غلاف گونه ای است که تخم یا ثمر بعض گیاهان در آن جای دارد. تخمدان بعض حبوب چون لوبیا و باقلا و جز آن: و له فی طرفه غلاف فیه البزر. ( مفردات ابن البیطار ج 1 ص 62 ). یعقد حباً ( لانجدان ) فی غلف دقاق. ( مفردات ابن البیطار ). || غشائی که دل را فراگیرد و قلب درون آن جنبد. ( از بحر الجواهر ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
* غلاف رفتن: (مصدر لازم ) [عامیانه، مجاز] =* غلاف کردن
* غلاف کردن: (مصدر متعدی )
۱. در غلاف گذاشتن، در نیام کردن شمشیر.
۲. (مصدر لازم ) [عامیانه، مجاز] کوتاه آمدن در برابر شخص قوی
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - پوشش چیزی مثل جلد کتاب شمشیر و جز آنها نیام. یا غلاف دل. پرده ای که بروی دل است و گرداگرد آن را فرا گرفته تاموره شغاف. یا غلاف دیگ. آنچه دیگ را به هنگام سفر در آن نهند. یا غلاف ماه. به گمان عامه چیزیست که قمر به هنگام خسوف درون آن شود ساهور. یا غلات و تری عضلات. بافت پوششی حول عضلات مختلف. یا از غلات بر آمدن ( بیرون آمدن ) ۱ - بی حجاب شدن ۲ - بی تکلف شدن. یا در غلاف کردن. غلاف کردن. یا غداره ( شمشیر ) را نزد کسی ( به ) غلات کردن. ۱ - کوچکی کردن نسبت به او ۲ - قاعده بعضی از برگها که پهن تر از دیگر نقاط برگ است و قسمتی از ساقه نبات یا تمام محیط آن را احاطه می کند. رشد غلاف در نباتات مختلف متفاوت است نیام.
فرهنگستان زبان و ادب
{sheath} [کشاورزی-زراعت و اصلاح نباتات] بخشی از برگ که از ساقه یا شاخه محافظت می کند
دانشنامه اسلامی
از آن به مناسبت در باب های طهارت، صلات، وصیّت و ارث سخن گفته اند.
← در طهارت
۱. ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۱۸۲.۲. ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۳۴۲.۳. ↑ جواهر الکلام، ج۶، ص۳۳۰ و ۳۳۴.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۵۹۵، برگرفته از مقاله«غلاف».
...
ویکی واژه
جمله سازی با غلاف
زمانه داده به هرکس، هرآنچه می بایست غلاف تیغ زبان است مرغ را منقار
حریف اجل‌شان چو شد هم مصاف نمودند شمشیر خود در غلاف
بود معنی خشک در لفظ صاف چو شمشیر چوبین به زرین غلاف