فسیل

فُسیل به بقایای جانوران و گیاهان یا آثار دیگر مانند ردپا اطلاق می‌شود. نمونه‌هایی از این بقایا شامل استخوان، صدف، اسکلت خارجی، مو، روغن، زغال‌سنگ، دی‌ان‌ای و حتی تصاویری از جانداران یا باکتری‌ها هستند که بر روی سنگ‌ها نقش بسته‌اند. فرایند سنگواره شدن یک پدیده نادر است، زیرا بقایای طبیعی معمولاً تجزیه شده و دوباره به چرخه مواد بازمی‌گردند. برای اینکه یک جاندار به سنگواره تبدیل شود، باید به سرعت با مواد رسوبی پوشانده شود. سنگواره‌ها و فرآیند سنگواره‌ای شدن انواع مختلفی دارند. معمولاً سنگواره‌ها از مواد باقی‌مانده از جانداران تشکیل می‌شوند، اما برخی سنگواره‌ها تنها شامل آثار و ردهای یک جاندار، مانند رد پای دایناسور یا خزنده، هستند که به آن‌ها سنگواره‌های ردّی می‌گویند. علم مطالعه سنگواره‌ها به نام دیرین‌شناسی شناخته می‌شود.

لغت نامه دهخدا

فسیل. [ ف َ ] ( ع اِ ) ج ِ فسیلة.( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به فسیلة شود.

فرهنگ معین

(فُ ) [ فر. ] (اِ. ) سنگواره، بقایای موجودات زندة دوران گذشته که در طبقات مختلف زمین به جا مانده است.

فرهنگ عمید

۱. (زمین شناسی ) آثار و بقایای موجودات زندۀ دوران های قدیم، مانند استخوان، دندان، صدف، و امثال آن ها که در داخل پوستۀ زمین باقی مانده است، سنگواره.
۲. [مجاز] کسی یا چیزی که ازکارافتاده و بسیارقدیمی است، بسیارپیر، فاقد پویایی: کارمندان این اداره دیگر در این اتاق ها فسیل شده اند.
نهال.

فرهنگ فارسی

سنگواره

دانشنامه عمومی

یکی از مناسب ترین مکان ها برای تشکیل سنگواره ها می توان به حاشیهٔ دلتاها و پیرامون کوه های آتشفشانی قدیمی که خاکستر از آن ها متصاعد می شود و دریاهای کم عمق و یخچال ها و باتلاق ها نام برد. بیشتر دانشمندان معتقدند که فسیل ها در دریاهای قدیمی قرار داشته اند و در بین مواد رسوبی قرار گرفته اند و در اثر فشار و گرمای زیاد، به شکل کنونی درآمده اند. 
از آثار سنگواره ها برای اثبات نظریه های زمین ساخت ورقه ای و تکامل تدریجی استفاده شده است. در علم زمین شناسی مطالعهٔ دانشگاهی فسیل ها در دو مبحث گیاهی و جانوری است که هر کدام به دوبخش بزرگ سنگواره ها ماکروفسیل و ریزسنگواره ها میکروفسیل - و زیرشاخهٔ نانوفسیل ها - تقسیم شده و بر این اساس مطالعه می شوند. فسیل یا سنگواره را می توان از مهم ترین منابع اطلاعات دربارهٔ گذشتهٔ موجودات دانست. دانشمندان معتقدند نباید تمام فسیل های یک منطقه را جمع آوری کرد. جمع آوری کامل نمونه های تریلوبیت ایران یکی از ناخوشایندترین اتفاقات مطالعاتی این حوزه است. مراغه که به بهشت فسیلی ایران معروف است نمونه های فسیلی خشکی را در خود جای داده که در کمتر جایی از دنیا این نمونه های حیوانات خشکی باقی مانده است. 
دیرینه شناسی در صدد این است که چگونگی سیر تحول زندگی در طول زمان زمین شناسی نشان داده و توضیح دهد. مشکلی اساسی سخت بودن تاریخ گذاری فسیل ها است. بعضی لایه های زمین و بسترهایی که فسیل ها در آن وجود داشته و در آن ها حفظ شده معمولاً فاقد عناصر رادیواکتیو مورد نیاز برای تعیین سن رادیومتری هستند. 
فسیل (فیلم ۱۹۷۲). فسیل ( به ژاپنی: 化石 Kaseki ) فیلمی به کارگردانی ماساکی کوبایاشی است که در سال ۱۹۷۵ اکران شد. از بازیگران آن می توان به کیکو کیشی، مایومی اوگاوا، کوماکی کوری هارا، هاروکو سوگیمورا و هیساشی ایگاوا اشاره کرد.

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:سنگواره

جملاتی از کلمه فسیل

فسیله به شنگان زمین داشتی گله اندر آن جای بگذاشتی
تازیان دوان همی آید همچو اندر فسیله اسب نهاز