عصر

این کلمه دارای معانی گوناگونی است که عبارتند از:

غروب: عصر به زمانی از روز اشاره دارد که آفتاب رو به غروب می‌رود و تاریکی شب آغاز می‌شود. این زمان به عنوان یکی از مقاطع روز شناخته می‌شود و به دلایل زیست‌محیطی و فرهنگی، می‌تواند نشان‌دهنده پایان روز باشد.

روزگار و زمان: در این کاربرد، عصر به یک دوره زمانی طولانی‌تر اشاره دارد که شامل ویژگی‌های خاص فرهنگی، اجتماعی یا تاریخی است. این مفهوم می‌تواند شامل تقسیمات مختلفی باشد، مانند عصر حجر یا رنسانس که هر کدام مشخصه‌های خاص خود را دارند و نشان‌دهنده تغییرات بزرگ در جامعه بشری یا فرهنگ هستند.

سوره‌ای از قرآن کریم: عصر به سوره‌ای از قرآن اشاره دارد که به عنوان سوره ۱۰۳ شناخته می‌شود. این سوره کوتاه، دارای سه آیه است و موضوعات اخلاقی و اجتماعی را مورد بررسی قرار می‌دهد. مفهوم آن به بررسی ارزش زمان و اهمیت بهره‌برداری از آن به همراهی با ایمان و عمل صالح می‌پردازد و یکی از سوره‌های کلیدی در تفکر اسلامی به شمار می‌آید.

تصویر معنی عصر

لغت نامه دهخدا

عصر. [ ع َ ] ( ع مص ) فشار دادن، و به دست خود فشوردن چیزی را. ( از منتهی الارب ). افشردن انگور و زیتون و جز آن. ( تاج المصادر بیهقی ). افشردن انگور و جز آن و شیره کردن. ( دهار ). فشردن و شیره کردن. ( ترجمان القرآن جرجانی ): عَصرَ العنب؛ آب انگور را بیرون آورد. عصر الثوب؛ آب آن لباس را بوسیله پیچاندن آن بیرون آورد. عصر الدمل؛ چرک و ریم دمل را بیرون آورد. ( از اقرب الموارد ). فشردن.گرفتن آب میوه و جز آن را. ( فرهنگ فارسی معین ). || بازداشتن. ( منتهی الارب ). منع کردن. ( از اقرب الموارد ). || پناه گرفتن. و از آن جمله است گفته خداوندتعالی: «فیه یغاث الناس و فیه یعصرون » ( قرآن 49/12 )؛ یعنی نجات می یابند، و آن از عصرة است به معنی منجاة. ( از منتهی الارب ). || رستن. ( منتهی الارب ) ( دهار ). || دوشیدن شتر وجز آن. || عطیه دادن. ( از منتهی الارب ): عصر فلاناً؛ او را عطیه داد. || به عرق آوردن: عصر الرکض ُ الفرس َ؛ دویدن اسب را عرقناک کرد. || خشک گردانیدن. ( از اقرب الموارد ). || حبس کردن. ( از اقرب الموارد ) ( از ناظم الاطباء ). || ( اِمص ) فشارش. ( فرهنگ فارسی معین ).
عصر. [ ع َ ] ( ع اِ ) روز. ( منتهی الارب ). یوم.( اقرب الموارد ). || شب. ( منتهی الارب ). لیل. ( از اقرب الموارد ). || آخر روز تا سرخ شدن آفتاب. ( منتهی الارب ). عَشی تا سرخ شدن آفتاب. ( از اقرب الموارد ). || آخر روز تا هنگام غروب. ( فرهنگ فارسی معین ). پسین. ( ملخص اللغات حسن خطیب کرمانی ). دیگر. ( مهذب الاسماء ). آخر روز. ( غیاث اللغات ) ( دهار ). دشم. ( ناظم الاطباء ). عبرانیان برای هر روز دو عصر قرار میدادند، عصر اول وقتی است که آفتاب شروع به فرورفتن مینماید یعنی از ساعت نهم از روز شروع میشود، و شروع عصر دوم حقیقی از غروب صحیح آفتاب است. ( از قاموس کتاب مقدس ): و العصر، اًن الانسان لفی خسر ( قرآن 1/103 و 2 )؛ سوگند به عصر که انسان در زیانکاری است.
چو از شب گشت مشکین روی آن عصر
ز مشکو رفت شیرین سوی آن قصر.نظامی.- صلاة ( نماز ) عصر؛ نماز دیگر. ( مهذب الاسماء ). نماز پسین. نماز دوم. ( ناظم الاطباء ). نماز بعد پیشین. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). در حدیث است: «صلاة العصر حین صار ظل کل شی مثله »؛ یعنی نماز عصر وقتی است که سایه ٔهر چیز مانند خود آن چیز شود. و در حدیث دیگر: «آخروقت الظهر ان یصیر ظل کل شی مثله و لایکون ذلک وقتاً للعصر حتی یزید الظل أقل زیادة»؛ یعنی آخرین وقت ظهر اینست که سایه هر چیز به اندازه خود آن چیز شود، و وقت عصر موقعی است که سایه آن اندکی افزوده گردد. ( از منتهی الارب ).

فرهنگ معین

(عَ صْ ) [ ع. ] (اِ. ) ۱ - غروب. ۲ - روزگار، زمان، دوره. ۳ - هر یک از تقسیمات یک دوره از تاریخ تمدن. ۴ - سورة صدوسوم از قرآن کریم دارای سه آیه.
( ~. ) [ ع. ] (مص م. ) فشردن، گرفتن آب میوه و جز آن.

فرهنگ عمید

۱. آخر روز تا هنگام غروب آفتاب.
۲. [جمع: عُصور و اَعصر و اَعْصار] دهر، روزگار.
۳. صد وسومین سورۀ قرآن کریم، مکی، دارای سه آیه، والعصر.
* عصر حجر: دوره ای از ماقبل تاریخ که انسان ابزارها و ادواتی از سنگ برای خود می ساخت، و بدون پوشاک در کنار رودخانه به سر می برد. این عصر را به دو قسمت تقسیم کرده اند: ۱ ) = پارینه سنگی ۲ ) = نوسنگی
* عصر فلزات: عصری که انسان برخی از فلزات را شناخته و استخراج کرده و ادوات زندگانی خود را از فلز درست کرده. این عصر را به دو دوره تقسیم کرده اند:۱ ) دورۀ مفرغ: در این دوره انسان آلات و ادواتی از مس و مفرغ برای خود ساخت و لباس او از پارچه های خشن بود که تکه های آن را با سیخ های چوبی یا استخوانی به هم دوخته و آن پیش از عصر آهن و در حدود پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح بوده. ۲ ) عصر آهن: در این دوره انسان به استخراج آهن دست یافت و آلات و ادواتی از آهن برای خود ساخت و در روی زمین خانه بنا کرد. پارچه های لطیف برای لباس بافت و خط و سواد به ظهور رسید، وقایع زندگانی بشر ثبت گردید. ابتدای آن در حدود هزاروپانصد سال پیش از میلاد مسیح است و از اینجا دورۀ تاریخ شروع شده است. ۳ ) عصر اتم: عصر کنونی که انسان به نیروی اتم پی برده است. شروع آن از سال ۱۹۴۵ میلادی است.
* عصر آهن: دوره ای از تاریخ بشر که انسان آهن را کشف کرده و از آن برای ساختن ابزار و ادوات زندگی استفاده کرد.
* عصر مفرغ: دوره ای از تاریخ بشر که انسان توانست از ترکیب مس و قلع ابزار و ادوات زندگی خود را بسازد.
۱. فشردن چیزی برای گرفتن آب یا شیرۀ آن.
۲. (اسم ) آب و عصاره.

فرهنگ فارسی

روز، شب، آخرروزتاهنگام غروب آفتاب، ونیزبه معنی دهر، روزگار، فشردن چیزی برای گرفتن آب یاشیره آن
۱ - ( مصدر ) فشردن گرفتن آب میوه و جز آن را. ۲ - ( اسم ) فشارش. ۳ - ( اسم ) فشار.
ابن عوف بن عمرو از بنی افصی بن عبدالقیس جدی است جاهلی و بسیاری بوی نسبت دارند از آن جمله است منذر بن عائذ صحابی که به اشج عصری شهرت دارد و خلید بن حسان عصری

فرهنگستان زبان و ادب

{age} [باستان شناسی، زمین شناسی] [باستان شناسی] دوره ای خاص در تطور فرهنگی انسان که با دستیابی او به فنّاوری ویژه ای مشخص می شود [زمین ] کوچک ترین واحد زمین گاه شناختی

دانشنامه عمومی

عصر یا ایوار یا گاهی پسین ( به فارسی افغانستان: دیگر )، بخش پایانی روز و بخش آغازین شب است که بعد از پایان بعدازظهر آغاز می شود، در حالی که روشنی روز در حال کاهش می باشد، تا زمان به بستر رفتن ادامه دارد.
عصر (نقاشی). عصر ( به آلمانی - Der Abend ) یک نقاشی رنگ روغن اثر کاسپار داوید فریدریش در سال ۱۸۲۱ میلادی است که اکنون در موزه ایالتی نیدرزاکسن هانوفر قرار دارد. این نقاشی به همراه نقاشی های صبح، ظهر و بعدازظهر، بخشی از یک مجموعه نقاشی از ساعات مختلف روز است.
کل بوم را یک جنگل کاج پر کرده است، با یک زمین جنگلی نسبتاً مواج به رنگ های قهوه ای مایل به سبز با گل های قرمز شکوفا و نقاط گریز در منتهی الیه چپ و راست تصویر. در پس زمینه، محوطه ای با بوته های کاج، مسیری مورب از چپ به مرکز تصویر و دو انسان با لباس سنتی آلمانی که به غروب خورشید نگاه می کنند، دیده می شود. همچنین در پس زمینه ابرهای تیره و روشن و یک افق کمرنگ دیده می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

عصر (زمین شناسی)(epoch)
(یا: دور) جزء کوچک تری از یک دورۀ زمین شناختی، در مقیاس ازمنۀ زمین شناختی. اعصار گاهی نامی مخصوص به خود دارند؛ مثلاً پالئوسن، ائوسن، اُلیگوسن، میوسن، و پلیوسن که دورۀ ترشیاری را تشکیل می دهند. گاهی نیز در دوره ای معین، اعصار به صورت بخش های پسین، پیشین، یا میانی نام گذاری می شوند؛ مانند عصر کرتاسه پسین یا عصر تریاس میانی. ازمنۀ زمین شناسی به واحدهای زمین گاه شناختی تقسیم شده اند که عصر یکی از این تقسیمات است. مراتب تقسیمات زمین گاه شناختی عبارت اند از اِئون، دوران، دوره، عصر، سن و زمان (گاه). عصر جزء کوچک تری از دوره، و سن جزء کوچک تری از عصر است. سنگ های مبینِ یک عصر از ازمنۀ زمین شناسی یک سری را تشکیل می دهند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی عَصْرِ: قطعه ای از زمان - عصر (در آیه "وَﭐلْعَصْرِ " منظور عصر ظهور پیامبر اسلام صلی الله وعلیه وآله است یا چنانکه در بعضی از روایات آمده منظور، عصر ظهور حضرت مهدی (علیهالسلام) است که در آن عصر حق بر باطل به طور کامل غلبه کند )
معنی أَثَرِ: اثر-جای پا
معنی أَسْرِ: شبانه حرکت ده
معنی أَسَرَّ: پنهان داشت
معنی عُثِرَ: اطلاع حاصل شد - معلوم شد (عثور بر هر چیز، اطلاع بر آن و یافتن آن است. )
معنی عُسْرِ: سختی - دشواری
معنی عَسِرٌ: سخت - دشوار
معنی قَرْنٍ: نسل- مردمی که در یک زمان زندگی کنند و از جهت عصر و زمان مشترک باشند
معنی قُرُونُ: نسلها ( جمع قرن به معنی مردمی که در یک زمان زندگی کنند و از جهت عصر و زمان مشترک باشند )
معنی یَعْصِرُونَ: عصاره میوه می گیرند - شیر می دوشند (یعصرون از ماده عصر است که به معنای روغنکشی و آبگیری بوسیله فشار دادن است، مانند گرفتن آب انگور و خرما جهت شیره و امثال آن، و گرفتن روغن زیتون و کنجد جهت خوردن و یا مصرف چراغ و امثال آن، و ممکن است مراد از آن، د...
تکرار در قرآن: ۵(بار)
فشردن. «عَصَرَ الْعِنَبَ: اِسْتَخْرَجَ مائَهُ». یکی از آن دو گفت من خودم را در خواب می‏بینم که انگور می‏فشارم به قولی انگور به اعتبار مایؤل الیه خمر خوانده شده از زجاج و ابن انباری نقل شده: عرب آن گاه که معنی واضح باشد شی‏ء را به اسم مایؤل الیه می‏خواند مثل آجر می‏پزم حال آنکه خشت می‏پزد تا آجر باشد.. پس از آن سالی می‏آید که در آن مردم باران داده می‏شوند و می‏فشارند. آنچه احتیاج به فشردن و آب گرفتن داشته باشد از قبیل انگور و زیتون و غیره. بعضی «یعصرون» را به صیغه مجهول خوانده‏اند.. اعصار را گردباد. بادی که غبار بلند می‏کند گفته‏اند ولی باید اعصار به معنی فشار و به هم سائیدن باشد امروز در علل آتش سوزی جنگل‏ها روشن شده که شدت باد یا گردباد باعث به هم سائیدن درختان جنگل می‏شود و در اثر آن آتش سوزی ایجاد شده و قسمت اعظمی از جنگل می‏سوزد و این از امتیازات قرآن مجید است که به علت آتش‏سوزی اشاره کرده است یعنی: آیا یکی از شما دوست می‏دارد که باغی از خرما و انگور داشته باشد و نهرها از زیر آن روان گردد... پس فشاری که تولید آتش می‏کند به آن رسیده و بسوزد.. از مجمع‏البیان روشن می‏شود که «مُعْصِرات» را همه به صیغه فاعل خوانده‏اند، ابن‏زبیر، قتاده و ابن عباس آن را به باء «بالْمُعْصِراتِ» خوانده‏اند. پس معصرات به معنی فشارنده‏هاست در این صورت آیا مراد از معصرات ابرهااند که در اثر باد یا عامل دیگر، همدیگر را می‏فشارند؟ و یا مراد از آن بادهاست که ابرها را می‏فشارند؟ و اگر مراد بادها باشند باید «من» در من‏المعصرات به معنی باء باشد چنانکه ابن عباس و غیره خوانده‏اند. به نظر نگارنده «من» در معنی اصلی خود می‏باشد و «معصرات» وصف ابرهاست و ابرها یکدیگر را می‏فشارند و تولید باران می‏کنند. آقای مهندس بازرگان در کتاب باد و باران در قرآن ص 127 علل علمی آن را چنین بیان می‏کند: در ترمودینامیک و فیزیک نشان داده شد که اشباع و تقطیر بخار آب بالنسبة به سائر بخارها یک وضع استثنائی داشته انبساط آدیاباتیک آن که عادتاً باید سبب تبخیر گردد موجب تقطیر می‏شود انبساط آدیاباتیک... بنا به معادله اصل اول ترمودینامیک... ازخود ایجاد حرارت می‏نماید...این ایجاد حرارت با عمل تقطیر...انجام می‏پذیرد.. عصر به معنی فشردن، روزگار و آخر روز به کار رفته و چون به معنی دهر و روزگار باشد جمع آن عصور آید. به نظر نگارنده مراد از عصر دهر و روزگار است در این صورت قسم با مقسم به که خسران باشد کاملاً متناسب‏اند زیرا تفکر در روزگار و تغییر و گذشت آن روشن می‏کند که انسان در کم شدن است رجوع شود به «خسر». بعضی آن را به معنی وقت عصر گرفته که وقت رسیدگی به سود و زیان روزانه است. المیزان مناسب می‏داند که مراد عصر رسول خدا«صلی‏اللَّه‏وعلیه‏وآله» و عصر طلوع اسلام باشد ولی نگارنده به احتمال خویش دلگرم هستم. در صافی از کمال الدین از امام صادق «علیه‏السلام» نقل شده مراد از عصر، عصر ظهور المهدی «علیه‏السلام» است. شاید روایت از باب تطبیق باشد و اللَّه‏العالم.
[ویکی فقه] عصر (ابهام زدایی). عصر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره عصر، یکصد و سومین سوره قرآن کریم• عصر (زمان)، به معنای زمان
...
[ویکی فقه] عصر (زمان). عصر در سه معنا به کار رفته است: فاصله زمانی بین زوال خورشید تا غروب آن؛بخش پایانی روز و فشردن.
عصر به زمان بین زوال خورشید تا غروب آن و نیز بر آخر روز اطلاق شده است. مراد فقها از عصر در نماز عصر، زمان پس از زوال خورشید است.
کاربرد درفقه
از آن در باب های طهارت، صلات، صوم، حج و نکاح سخن گفته اند.
← طهارت
۱. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۴، ص۵۷۵، واژه «عصر».
...