دژبان به فرد یا گروهی گفته می‌شود که مسئول نگهبانی و مراقبت از اماکن، تجهیزات یا افراد در یک مجموعه نظامی یا دولتی هستند. ریشه این واژه در زبان فارسی به معنای «نگهبان قلعه» یا «مدافع دژ» است و نقش اصلی آن حفظ امنیت و نظارت بر ورود و خروج افراد است.
در ارتش و نیروهای مسلح، دژبان وظیفه کنترل ورود و خروج پرسنل، بازدید از تجهیزات و حفظ نظم داخل پادگان‌ها را بر عهده دارد. این عنوان همچنین به افرادی که در مراکز دولتی یا اداری امنیت داخلی را برقرار می‌کنند نیز اطلاق می‌شود.
دژبان نمادی از نظم و مسئولیت‌پذیری در فرهنگ نظامی و اداری است. حضور او باعث ایجاد امنیت و اعتماد در محیط‌های حساس می‌شود و در متون تاریخی و ادبی، دژبان گاهی به عنوان نگهبانی وفادار و مراقب از اموال و جان افراد توصیف شده است.