دانشنامه اسلامی
وی در انگیزه نگارش تفسیر می گوید:
« سالها بود که در خیال داشتم ترجمه تفسیر کلام الله را به نظم آرم که مشوق مردم فارسی زبان به خواندن و فهمیدن معانی و نکات عرفانی قرآن گردد و خاطرها از اباطیل مدعیان لفظ تراش پرداخته شود و توفیق اینکار بزرگ را نمی یافتم بلکه ممتنع می پنداشتم. در این آخر عمر عنایت باری تعالی شامل حال شد و این امر عجیب در مدت دو سال بلکه کمتر به ظهور پیوست.
از آثار عجیب این عصر یکی تفسیر منظوم است که اگر بی غرضانه آن را بخوانی وقوعش را از عجایب روزگار دانی. نه از آن گویم که این فقیر به نظم آورده اگر من از دنیا نگذشته باشم دنیا از من گذشته، نخواهم از این تعریف کسی را به خود راغب کنم. اگر مردم همه راغب شوند بعد از این چه خواهد شد و در این آخر عمر چه طرفی از دنیا خواهم بست که در خرابه ای نشسته ام و از حیات عاریت به حقیقت خسته، نه آمالی دارم نه اولاد و عیالی.
اما تو به دانش انصاف ده و به اغراض طبیعت پا بر حق منه که اگر مرا نامی نیست این کتاب از برای عجم نیک نامی است. مردم اغلب مرده پسند و غایب طلب و بیگانه پرستند. اگر چنین کتابی از سایر بلاد به ایران آمده بود« در شئونش بنگر تا چه حکایتها بود».»( همان، 7- 6). « بزرگترین اثر صفی تفسیر منظوم اوست که یکی از آثار بزرگ و پرارزش قرون اخیر است. این تفسیر منظوم در بحر رمل مسدس مقصور( وزن مثنوی مولوی) سروده شده است و کار مفصل و پرعظمتی است. پس از خطبه افتتاح و دیباچه منظوم چنین آغاز می گردد: حمد بی حد ذات پاکی را سزاست کو خلایق را به نیکی رهنماست خاکرا جان داد و ادراک و بیان تا شناسد داده خلاّق جان برگزید از خاکیان خیل رسل خلق تا بروی گرایند از سبل
یک رباعی در ماده تاریخ این تفسیر از خود صفی آمده:
من خوبترین ترجمه قرآنم بر معجزه نبی بهین برهانم تاریخ من ار طلب کنی خود گویم «تفسیر صفی هادی گمراهانم»
(مصرع اخیر به حساب ابجد 1307 هجری قمری)
