الفهرست و بذیله نضد الایضاح

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] الفهرست‏ و بذیله‏ نضد الإیضاح، مشتمل‏ بر دو کتاب‏ «الفهرست» تألیف‏ شیخ‏ طوسی‏ و «نضد الإیضاح» تألیف‏ محمد فرزند ملا محسن‏ فیض‏ کاشانی ، معروف‏ به‏ علم‏ الهدی‏ است. کتاب ‏شناسی‏ الفهرست‏ در برنامه‏ موجود است‏ که‏ کاربر می‏ تواند به‏ آن‏ مراجعه‏ کند و در این‏ نوشتار تنها به‏ نضد الإیضاح‏ می‏پردازیم‏ که‏ تألیف‏ آن‏ در سال‏ 1073ق‏ به‏ اتمام‏ رسیده‏ است‏ .
کتاب، مشتمل‏ بر یک‏ مقدمه‏ و متن‏ کتاب‏ الفهرست‏ در صدر صفحات‏ و نضد الإیضاح‏ در ذیل‏ آن‏ است. متن‏ کتاب‏ نضد الإیضاح‏ در دو بخش، مشتمل‏ بر اسامی‏ به‏ ترتیب‏ حروف‏ الفبا و کنیه ‏هاست.
نضد الإیضاح‏ مرتب‏ شده‏ «إیضاح‏ الاشتباه» علامه‏ حلی‏ (جمال‏ الدین‏ حسن‏ بن‏ یوسف‏ بن‏ علی‏ بن‏ مطهر ) است‏ که‏ در آن‏ نام‏ راویان‏ حدیث‏ فقط به‏ ترتیب‏ الفبایی‏ حرف‏ آغازین‏ نام‏ آنها آمده‏ است‏ که‏ جستجو را برای‏ محققین‏ دشوار می ‏کند. در این‏ اثر، علم ‏الهدی‏ حروف‏ بعدی‏ را نیز مرتب‏ کرده؛ مثلاً عمار (که‏ البته‏ در نسخه‏ کتاب‏ به‏ اشتباه‏ «عمرا» ذکر شده) بر عمران‏ و عمر مقدمه‏ شده‏ است‏ . نویسنده‏‘ مطالبی‏ را بر کتاب‏ ایضاح‏ افزوده‏ که‏ با «أقول» به‏ آنها اشاره‏ کرده‏ است. وی‏ گاه‏ به‏ اختلاف‏ نظر علامه‏ در دو کتاب‏ «خلاصة الأقوال‏ فی‏ معرفة الرجال» و «إیضاح‏ الاشتباه» او اشاره‏ کرده‏ است‏ .
همچنین‏ درباره‏ سلیمان‏ بن‏ داود منقری‏ به‏ اختلاف‏ دیدگاه‏ علامه‏ در دو کتاب‏ - که‏ در یکی‏ او را ضعیف‏ و در دیگری‏ ثقه‏ - دانسته‏ اشاره‏ کرده‏ است‏ .
آدم‏ بن‏ حسین‏ نخاس، اولین‏ راوی‏ است‏ که‏ به‏ آن‏ اشاره‏ شده‏ است. شیخ‏ طوسی‏ در الفهرست، نام‏ این‏ راوی‏ را ذکر نکرده‏ است، ولی‏ علامه‏ و نجاشی‏ نام‏ او را در کتاب‏هایشان‏ آورده‏اند . یونس‏ بن‏ یعقوب‏ بن‏ قیس‏ بجلی، آخرین‏ راوی‏ است‏ که‏ در بخش‏ اسامی‏ به‏ نام‏ او اشاره‏ شده‏ است. شیخ‏ طوسی‏ در الفهرست‏ تنها خبر داده‏ که‏ او یک‏ کتاب‏ دارد. نویسنده‏ از کوفی‏ و فطحی‏ بودن‏ او و برادرش‏ به‏ نقل‏ از شیخ‏ صدوق‏ خبر داده‏ است. همچنین‏ چنین‏ نوشته‏ که‏ شیخ‏ طوسی‏ در چند اثرش‏ وی‏ را ثقه‏ و عادل‏ دانسته‏ است‏ .
نویسنده‏ بخش‏ کنیه‏ها را همان‏گونه‏ که‏ شیخ‏ طوسی‏ در صدر کتاب‏ عمل‏ کرده، بلافاصله‏ پس‏ از اسامی‏ با نام‏ ابوبکر جعابی‏ آغاز کرده‏ است. این‏ شخصیت‏ همان‏ محمد بن‏ سالم‏ است‏ که‏ شیخ‏ طوسی‏ در صدر کتاب‏ و علم ‏الهدی‏ در ذیل‏ صفحه‏ 309 تحت‏ عنوان‏ محمد بن‏ عمر بن‏ سالم‏ به‏ نام‏ او اشاره‏ کرده‏ است؛ لذا نویسنده‏ به‏ همان‏ جا ارجاع‏ داده‏ است‏ .
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم