دانشنامه اسلامی
این مورد نیز مشمول قاعده است، و بیع منفسخ می گردد، زیرا واژه «تلف» مندرج در حدیث شریف نبوی اطلاق و عموم دارد و میان تلف به آفات طبیعی و قهری توسط حیوان و یا انسان تفاوتی وجود ندارد و در هر صورت، تلف صدق می کند. این توجیه مورد پسند شیخ طوسی، محقق حلی و نیز علامه حلی در یکی از کتاب هایش قرار گرفته است.
شامل نشدن اتلاف بایع
این مورد از قلمرو قاعده خارج است، چرا که واژه «تلف» از مورد اتلاف انصراف دارد، و لذا مورد، مشمول قاعده «اتلاف مال غیر» است و بایع بنا بر ضمان قهری در مقابل مشتری مسئول به پرداخت مثل یا قیمت - حسب مورد- است.
تخییر مشتری در فسخ
ج) در این مورد مشتری بنابر خیار تعذر تسلیم مخیر است که معامله را فسخ کند و ثمن را مسترد دارد و یا فسخ نکند و مثل یا قیمت را مطالبه کند. این نظریه را شیخ انصاری اقوا دانسته و به علامه حلی در اثر دیگرش (تذکره) و شهید اول در دروس و محقق کرکی در جامع المقاصد و شهید ثانی در مسالک منتسب کرده و از شهید در حواشی ارشاد نقل کرده که ایشان گفته اند این نظریه را «گروه ما فقهای عراق » پذیرفته اند. شیخ انصاری برای این نظریه دو گونه استدلال ارائه می دهد:
← استدلال شیخ انصاری
...
