دانشنامه اسلامی
این کتاب با عنوان اعلام العلماء الاعلام ببناء المسجدالحرام دربردارنده آگاهی هایی از تاریخ کعبه و مسجدالحرام ، تعمیرها و گسترش های آن دو و وضع مدارس، مکان ها و مساجد مکه است. اعلام العلماء تلخیص و ذیل کتاب الاعلام باعلام بیت الله الحرام نوشته قطب الدین نهروالی ، عموی عبدالکریم قطبی، است.
معرفی مولف
نویسنده کتاب، اکمل الدین عبدالکریم بن محب الدین نهروالی حنفی مکی مشهور به قطبی به سال ۹۶۱ق. در احمدآباد هند زاده شد. او همراه پدرش به مکه آمد و در آن جا رشد کرد و معارف اسلامی را آموخت. وی در ۹۸۲ق. مسئولیت افتای مکه را عهده دار گشت و به جهت داشتن مناصب مذهبی مانند امامت مقام حنفی و مدیریت مدرسه سلطان مراد مکه، دولت عثمانی برایش مقرری ویژه تعیین کرد. گفته اند: مدتی قاضی یمن بوده است. برخی از تاریخ نگاران مکه به او القابی چون علامه و مفتی مکه داده اند. از توانایی ذهنی، حافظه قوی، خبرگی در فقه و حدیث و ادبیات ، و نیز مهارتش در خوشنویسی گزارش هایی آمده است. او در گردآوری کتاب کوشا بود. اموال، کتابخانه و آثار علمی عمویش به او رسید.
اساتید و آثار
عبدالکریم دانش های اسلامی را نزد استادان گوناگون، افزون بر عموی خود، فراگرفت. از مشایخ او احمد بن حجر هیثمی و شیخ عبدالله سندی را می توان یاد کرد. وی در ۱۰۱۴ق. وفات یافت و در مقبره معلات مکه دفن شد. جز اعلام العلماء، اثری حدیثی در شرح صحیح بخاری با عنوان النهر الجاری علی صحیح البخاری به وی نسبت یافته است. او نام کتابش را در مقدمه، اعلام العلماء الاعلام ببناء المسجدالحرام یاد کرده است. برخی نام آن را تاریخ البلد الحرام آورده اند.
ساختار کتاب
...