دانشنامه اسلامی
یکی از پدیده های اجتماعی در جوامع اسلامی اطعام نیازمندان است. البته در برخی از روزها و مناسبت های مذهبی مساله از اطعام نیازمندان فراتر رفته و به شکل اطعام عمومی جلوه می کند. روزهای تاسوعا و عاشورا به عنوان نمونه از مهم ترین روزهایی است که مساله اطعام عمومی به شکل پدیده ای همگانی در سطح کشور و حتی برخی از کشورهای اسلامی چون پاکستان و عراق و بحرین نمودار می شود. در این نوشتار تلاش بر آن است تا ریشه های این سنت نیکو و آثار روحی و روانی و اجتماعی آن از زاویه قرآن و آموزه های الهی مورد بررسی قرارگیرد.
اطعام در آموزه های قرآن
اطعام به معنای غذا و طعام دادن، یکی از دستورهای دینی شریعت اسلام است. شخص به علل مختلف و به انگیزه های چندی می تواند یا باید به دیگران مقداری از خوراک و غذاهای متعارف و معمول را ببخشد تا اندازه ای گرسنگی شخص از میان برود. اطعام به معنای اشباع و سیری نیست؛ به این معنا که نباید در صورت وجوب اطعام به شخص، آن اندازه خوراک و غذا داده شود تا سیر سیر شود و به سخنی دیگر اشباع شود بلکه اگر به اندازه ای باشد که گرسنگی وی برطرف شود، می توان به همان اندازه بسنده کرد. قرآن به مساله اطعام به عنوان یک روش انفاق توجه دارد؛ چنان که به این مساله به عنوان یک روش کسب تقوا و رهایی از آتش دوزخ و همچنین به عنوان مجازات فرد در نظر گرفته می شود. قرآن همچنین مردم را تشویق به اطعام مساکین می کند و حتی کسانی را که دیگران را به این کار نیکو تشویق و ترغیب می کنند ستایش می کند.
← اهمیت مساله اطعام
در اهمیت و ارزش اطعام مساکین و نیازمندان همین بس که در وصف اهل بیت (علیهم السّلام) در سوره انسان خداوند آنها را به سبب همین اطعام چنان می ستاید و بزرگ می شمارد که می توان فراتر از آن را تصور و تصویر کرد. برای دانستن ارزش اطعام تنها همین سوره الانسان کافی است که همواره در جست وجوی نیازمندی باشد تا به وی اطعام کند. اطعام در آموزه های قرآنی، سنت پیامبران بوده است و در آیات قرآنی برای مثال از اطعام حضرت ابراهیم (علیه السّلام) سخن به میان آورده است که آن حضرت گوشت قربانی را به فقیران بی نوا می داد. و همچنین هرگاه مسافر و میهمانی ناشناس (قوم منکرون) نزد وی می آمد نخستین کاری که پس از سلام و درود انجام می داد، فراهم کردن طعام برای ایشان بود. بلکه سعی و تلاش می کرد که در پذیرایی از ایشان بهترین غذاها و خوراکی ها را تهیه کند. چنان که قرآن درمورد پذیرایی آن حضرت (علیه السّلام) می فرماید وی شتابان رفت تا گوساله ای فربه را قربانی کند و پیشکش آورد.
← اوصاف ابرار و نیکان
...
