دانشنامه اسلامی
یکی از اقسام خبر واحد حدیث مدرج است و آن دو قسم است قسم اول مدرج السند است و آن حدیثی است که راوی در سند آن چیزی را اضافه کند که جزء آن نیست ولی موهم این است که جزء آن می باشد.
اقسام درج السند
۱- جماعتی حدیثی را با طرق مختلف نقل کنند ولی یک راوی همه را تحت یکی از آن اسناد جمع کند و اشاره به اختلاف ننماید. ۲- قسمتی از حدیث با یک سند و قسمت دیگری با سند دیگر پیش یک راویی باشد ولی راوی دیگری آن را به طور کامل باشند سند اول از وی نقل کند. ۳- قسمتی از حدیث را از شیخ خود بلا واسطه و قسمتی را با واسطه سماع کند ولی راوی دیگری تمام حدیث را با حذف واسطه از وی روایت کند. ۴- دو متن مختلف و با اسناد مختلف نزد راویی باشد سپس راوی دیگر با یک سند آن دو متن را از وی روایت کند. ۵- حدیثی را با طریق خاص خودش روایت کند ولی در متن آن از حدیث دیگر چیزی اضافه نماید که در آن نبوده است. ۶- راوی اسناد حدیث را بیان کند ولی در اثناء بیان عارضه ای برای او پیش آید که موجب تکلم به کلامی گردد و سامع گمان کند جزء اسناد است و پس از او با همان کیفیت روایت کند.
تعبیرات دیگر
از حدیث مدرج السند به: مدرج الاسناد، حدیث مدرج الاسناد، خبر مدرج الاسناد، روایت مدرج الاسناد، خبر مدرج السند، روایت مدرج السند، مدرج سندی، خبر مدرج سندی و روایت مدرج سندی نیز تعبیر می شود.
شهیدثانی، زین الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۰۴.
...
