دانشنامه اسلامی
جدل، ابزارها و وسایلی دارد که اگر جدلی آنها را دارا شود، شانس و امکان پیروزی او در میدان مجادله و مناظره تقویت می شود.
ابزار جدل
ابزارها و ادوات جدل، چهار چیز است: ۱. آنکه شخص در ذهن خود، انواع و اصناف مشهورات را از هر بابی و از هر ماده ای با همه تفاوت ها و اختلاف هایی که دارد، حاضر کند و آنها را در قوّه ذاکره خویش نگاه دارد و برای مجادله آماده باشد.۲. توانایی تشخیص الفاظ مشترک، منقول، مشکّک، متواطی، مباین، مترادف و… از یکدیگر و قدرت بر تفصیل وجه اشتراک یا نقل یا تشکیک یا تواطی و … تا هرگاه ابهام یا شبهه ای رخ دهد بتواند آن را برطرف کند.۳. قدرت شناسایی بین متشابهات، از طریق فصول ممیّزه و عوارض و لوازم اختصاصی. این امر با کوشش در شناخت وجه جدایی بین اشیای متشابه، مخصوصاً تمییز احکام شیء واحد و نیز تشخیص جدایی بین اشیای متشابه و متجانس به دست می آید.۴. قدرت بر شناسایی شباهت های موجود بین چیزهای گوناگون و متباین برعکس ادات سوم، خواه تشابه ذاتی باشد، خواه عرضی. این ملکه از راه فهم وجوه تشابه بین امور متفاوت حاصل می شود.
