دانشنامه اسلامی
نیای اعلای ابو اسحاق سعد بن مسعود ثقفی، عموی مختار ثقفی و از صحابه امام علی(ع) بود که آن حضرت وی را والی مداین کرد. از جد او، سعید بن هلال، نیز در شمار اصحاب امام صادق(ع) یاد شده است.
از تاریخ ولادت ثقفی آگاهی نداریم، اما بنا بر روایت وی از اَبان بن عثمان بَجَلی و دیگر مشایخی که در دهه دوم قرن سوم درگذشته اند، احتمالاً در حدود ۲۰۰ق یا اواخر سده دوم به دنیا آمده است. ثقفی در کوفه به دنیا آمد. در همانجا رشد کرد و به شنیدن حدیث پرداخت و محضر برخی مشایخ این شهر را درک کرد.