معنی بناء | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

بناء. [ ب َن ْ نا ] ( ع ص ) که ساختمان را برپا کند. که خانه ، دکان و دیگر ساختمان ها را سازد. که پیشه او ساختن خانه ها و دیگر بناهاست.
بناء. [ ب ِ ] ( ع مص ) برآوردن خانه. ( آنندراج ) ( منتهی الارب )( ناظم الاطباء ). بنا کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( ترجمان القرآن ). || زن بخانه آوردن. ( آنندراج )( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( کشاف اصطلاحات الفنون ) ( تاج المصادر بیهقی ). || نیکوئی کردن با مرد. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || چسبیدن کمان به زه. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || فربه کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || رویانیدن و افزودن گوشت را. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || ( ع اِ ) خانه. ج ، اَبنیه. جج ، اَبنیات. ( منتهی الارب ). || ( ع ص ) بناکرده شده چون خیمه و خانه. ( ترجمان القرآن ). مبنی. ج ، ابنیه. ( از اقرب الموارد ). || ( اصطلاح نحو ) بی اعراب بودن کلمه. ( آنندراج ). بی اعراب کردن لفظ را. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). بودن آخر کلمه بر یک حالت از سکون و حرکت بدون عامل. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). عدم تغییر آخر کلمه به اختلاف عوامل. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || ( اصطلاح صرف ) هیأتی که برای لفظ بر اثر ترتیب حروف و حرکات و سکنات بحاصل می آید. و آن را صیغه و وزن نیز گویند. وبناء کلمات بنزد علماء ادب سه قسم است : ثلاثی ، رباعی ، خماسی. چه اگر حروف اصلی کلمه سه حرف باشد ثلاثی و اگر چهار حرف باشد رباعی و اگر پنج حرف باشد خماسی است و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود. || ( اصطلاح فقه ) تجدید نکردن تحریمه آخر است و به اتمام رساندن بقیه نمازی است که نمازگزار را حدثی در تحریمه اول بهم رسیده باشد. ( کشاف اصطلاحات الفنون ).

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی بِنَاءً: قبه و بارگاه -درآیه مورد نظر اشاره دارد به اینکه آسمان را مانند قبه وسقفی بر روی زمین قرار داده
معنی بَنَّاءٍ: بنّا-کسی که بنا (هر ساختمانی که بر آن قبه و بارگاه گذارند)را می سازد
ریشه کلمه:
بنی (۲۰ بار)
بَنی و بناء و بنیة و بنایة، همه مصدر و به معنی بنا ساختن است، بناء چنان که قاموس و مفردات تصریح کرده به معنی مفعول (مبنی) نیز آمده است و بناء کسی است که بنا کردن می‏داند. 1- ، آیا شما از حیث خلقت محکمترید یا آسمان که ساخت آن را ، ظاهراً مراد از «بناء» مصدر به معنی مفعول است یعنی: زمین را برای شما گسترده و آسمان را بنائی قرار داد برای سلیمان هر شیطانِ بناء و غواص را مسخّر کردیم که برای وی بنا می‏ساختند و در دریا غوّاصی می‏کردند. 2- اهل لغت و تفسیر، بنیان را مصدر گفته‏اند ولی ظاهراً این کلمه در قرآن همه جا به معنای مفعول (مبنی) به کار رفته است مثل ، آیا آنکه بنای خویش را بر تقوای خدا و رضای او پایه نهاده بهتر است یا آنکه بنای خود بر کنار سیلگاه فرو ریختنی پایه نهاده است؟ در المنار ذیل همین آیه گوید: بنیان مصدر است مثل عمران و غفران و از آن بنا اراده شود مانند خانه و مسجد و در اینجا بنا مراد است. و نظیر این آیه است آیه 21 کهف و غیره. 3- این آیه در حالات ابراهیم «علیه السلام» است و ظاهرش آنست که: گفتند برای او بنائی بسازید پس او را در آشتی اندازید. بعضی احتمال داده‏اند که مراد از بت شکستن است و ضمیر «له» به عمل بر می‏گردد: یعنی رای آن کار (بت شکنی و اهانت به خدایان) قانون مخصوصی (سوزاندن به آتش) جعل کنید پس او را درآتش اندازید. 4- کسانی که پیش از آنها بودند مکر کردند خدا از پایه‏های بنایشان آمد، تا سقف از فوقشان بر آنها افتاد، آمدن خدا، آمدن دستور اوست. ناگفته نماند: بنیان مفرد است و جمع نیست ولی بعضی گفته‏اند که جمع بیانه است.
[ویکی فقه] بناء (ابهام زدایی). بناء ممکن است اسم در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بناء (فقه)، معانی و کاربردهای بناء در فقه• بناء (نحو)، مقابل اعراب• ساختمان، به معنی بنا یا عمارت ساخته شده بر روی زمین• ساختن، بنا کردن ساختمان
...
[ویکی فقه] بناء (فقه). بناء در چند معنا به کار رفته است:۱. ساختن، ۲. ساختمان، ۳. ادامه دادن و اتمام عمل عبادی و عدم قطع آن به سبب بروز خلل غیر مبطل، ۴. تغییر نیافتن آخر کلمه به اختلاف عوامل، ۵. مقابل اعراب.از بناء به معنای سوم در بابهایی نظیر صلات، صوم و حج سخن رفته است.از بناء به معنای چهارم به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.
به طور کلّی بروز خلل غیر مبطل در اثنای عمل عبادی پیوسته، مانع صحّت و اتمام آن نخواهد شد. در ذیل به نمونه هایی از مصادیق و مسائل آن اشاره می شود.
← عروض خواب بر مؤذن در وسط اذان
در قرائت و اذکار نماز رعایت بناء کلمه واجب است؛ بدین معنا که کلمۀ مبنی، حرکت داده نمی شود و اگر مبنی بر حرکت ضمّه، فتحه یا کسره است حرکت دیگری داده نمی شود هرچند آن حرکت مقتضای عاملی باشد که بر سر آن درآمده است.