غازی گرای خان. [ گ ِ ]( اِخ ) ( ابن الحاج سلیم گرای خان ) یکی از خانان قرم ( کریمه ) است که در آغاز خانی برادرش دولت گرای خان ، به منصب نورالدینی منصوب شد و بنظام چرکس تعیینش کردند، ولی وی قبیله توغای را تابع کرد و سر از اوامر برادر باززد و کاری از پیش نبرد و مغلوب گردید و با این وصف مشمول عفو برادر شد و بدو اجازه دادند در روم ایلی اقامت کند وقتی به ادرنه رسید، چند روز او را زندانی و سپس به رودوس تبعید کردند و بعدها باز مورد عفو قرار گرفت و به سال 1116 هَ. ق. بجای دولتگرای خان به تخت خانی کریمه نشست و در سنه 1118 هَ. ق. باش آقاسی او را به قسطنطنیه جلب و استیضاحاتی کردند و در نتیجه گزارشها از تخت و تاج معزول شد و در قرین آباد روم ایلی اقامت گزید، و سپس بسال 1120 در 36سالگی از مرض طاعون وفات یافت و در حظیره جامع یانبولی به خاکش سپردند. معروف است که کریم وسخی بوده است.
فرهنگ فارسی
یکی از خانان قرم است که در آغاز خانی برادرش دولت گرای خان بمنصب نورالدینی منصوب شدو بنظام چرکس تعبینش کردند ولی وی قبیله توغای را تابع کرد و سراز اوامر برادر باز زد و کاری از پیش نبرد و مغلوب گردید و با این وصف مشمول عفو برادر شد و بد اجازه دادند در روم ایلی اقامت کند وقتی بادرنه رسید چند روز او را زندانی و سپس به رودوس تبعید کردند و بعدها باز مورد عفو قرار گرفت و بسال ۱۱۱۶ هجری بجای دولتگرابخان بتخت خانی کریمه نشست و در سنه ۱۱۱۸ باش آقاسی او را بقسطنطنیه جلب و استضاحاتی کردند و در نتیجه گزارشها از تخت و تاج معزول شد و در قرین آباد روم ایلی اقامت گزید و سپس بسال ۱۱۲٠ در ۳۶ سالگی از مرض طاعون وفات یافت و در حظیره جامع یانبولی بخاکش سپردند .
دانشنامه آزاد فارسی
غازی گِرای خان (۹۶۱ـ کریمه ۱۰۱۶ق) شاعر، دولتمرد و موسیقی دان عثمانی. در جنگ ایران و عثمانی (۹۸۶ـ۹۲۲ق) از فرماندهان قوای عثمانی بود و در ۹۸۹/۱۵۸۱ به اسارت ایرانیان درآمد، اما در ۹۹۳ق فرار کرد. بعد از مرگِ خانِ کریمه جانشین او شد. در ۹۹۶ق با روس ها جنگید. بعد از شرکت در سرکوبیِ شورش جلالی در راه بازگشت به کریمه به مرض وبا درگذشت. غزلیات او بیشتر دربارۀ دلیری و جوانمردی است. دیوان شعر او به زبان های فارسی، عربی و ترکی است و یک مثنوی به ترکی جغتایی به نام گل و بلبل نیز سروده است. در آهنگ سازی و موسیقی بسیار موفق بوده است.
