دورگه

در زیست شناسی و به ویژه ژنتیک، اصطلاح دورگه معناهای گوناگونی دارد که همگی به جانداری حاصل از تولید مثل جنسی اشاره می کنند. 
• در حالت کلی، دورگه مترادف با هتروزیگوس است: ارگانیسمی پلوئیدی است که سلول هایش دو الل گوناگون از یک ژن را داشته باشند و حاصل آمیزش دو جاندار هوموزیگوس گوناگون باشد. 
• دورگه ژنتیکی دو الل گوناگون از یک ژن را داراست. 
• دورگه ساختاری نتیجه درآمیختن گامت هایی است که در حداقل یک کروموزوم خود دارای تفاوت باشند. این تفاوت به دلیل ناهمگونی ساختاری است. 
• دورگه عددی از درهم آمیختن گامت هایی که عدد پلوئیدی کروموزوم مختلف داشته باشند، پدید می آید. 
• دورگه دائمی وضعیتی است که در آن تنها ژنوتیپ هتروزیگوس رخ می دهد چرا که همه ترکیب های هوموزیگوسی نابودکننده هستند. 
از دیدگاه آرایه شناسی، دورگه به فرزند متولد شده از درون زایی دو جانور یا گیاه از گونه های گوناگون پدید آمده باشد. 
• دورگه میان دو زیرگونه متفاوت در یک گونه مشخص ( همانند آمیزش دو ببر از نژادهای بنگال و سیبریایی ). حاصل دورگه سازی میان دو گونه مختلف از یک سرده ( مانند شیر و ببر ) ( از سرده پلنگیان ) نیز نوعی دورگه است. دورگه های میان دو سرده گوناگون با نام دورگه میانسردهای خوانده می شوند ( همانند بزفند که از آمیزش بین گوسفند و بز به وجود می آید ). دورگه های میانتیرهای بسیار کمیاب هستند. هیچ نمونه ای از ایجاد دورگه میان دو راسته گوناگون دیده نشده است. 
• دومین نوع دورگه از آمیختن میان جمعیت یا ارقام کشاورزی در یک گونه پدید می آید. این بدان معنا است که گیاه یا جانوری که دارای ویژگی های مورد نظر پرورش دهند هستند انتخاب می شوند تا ویژگی های بهتر و سودمندتر به نسل بعد منتقل شوند.

دورَگِه (hybrid)
(یا: هیبرید) زاده ای حاصل از آمیزش افراد دو گونۀ متفاوت یا دو دودمان خالص از یک گونه. در بیشتر حالات، دورگه های بین گونه ای نابارورند و قادر به تولید مثل جنسی نیستند، امّا در گیاهان، دو برابرشدن تعداد کروموزوم ها باروری را به گیاهان دورگه بازمی گرداند. دورگه های حاصل از جنس های متفاوت بسیار نادرند. درخت سرو Cupressocyparis Leylandii نمونه ای از این گونه دورگه هاست که مثل برخی از دورگه ها قدرت استثنایی یا دگرینگی نشان می دهد. پژوهش های اواخر دهۀ ۱۹۹۰ نشان داد که دورگه گیری بسیار رایج تر از آن است که گمان می رود. بنابه برآورد یکی از زیست شناسان تکاملی انگلستان (۱۹۹۹)، دَه درصد از گونه های جانوری و بیست درصد از گونه های گیاهی از طریق آمیزش بین گونه ای زاده های بارور پدید می آورند. مثلاً، نهنگ های آبی رنگ و نهنگ های باله ای دورگه می سازند و گونه های متفاوت پرندگان بهشتی نیز دورگه گیری می کنند. در طبیعت، جایی که میدان های دو گونۀ وابسته تداخل می کنند، ممکن است ناحیۀ دورگه شکل گیرد.