موزه

( موزة ) موزة. [ م َ وَزْ زَ ] ( ع ص ) ارض موزة؛ زمین مرغابی ناک. ( منتهی الارب، ذیل وزز ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). رجوع به وز شود.
موزة. [ م َ زَ ] ( ع اِ ) یکی موز ( مویز ). ( منتهی الارب ). رجوع به موز شود.
موزه. [ زَ / زِ ] ( اِ ) به ترکی چکمه گویند. ( از برهان ). چکمه و معرب آن موزج است. ( از المعرب جوالیقی ص 311 ). خف. موزج. ( دهار ) ( منتهی الارب ). مندل. مندلی.نخاف. قسوب. ( منتهی الارب ). یک نوع پاافزار که تا ساق پا و زیر زانو را می پوشاند و چکمه نیز گویند. ( ناظم الاطباء ). پای افزار چرمین بلند ساق. پاافزار. مخف. مسخی. نوعی کفش پوزدار. پاچیله. ( یادداشت مؤلف ). نوعی پای افزار ساقه دار و ساقه ها عادتاً تا زانو رسد اما از شواهد برمی آید که بر کفش ساقه کوتاه نیز اطلاق شده است، آنکه نیم موزه یا نیم چکمه گویندش: 

موزِه ( به فرانسوی: musée ) و ( به انگلیسی: Museum ) و ( به تاجیکی: آثارخانه ) به مکان خاصی گفته می شود که در آن مجموعه ای از آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیاء باارزش را به معرض نمایش می گذارند. ۱۸ می مصادف با ۲۸ اردیبهشت 'روز جهانی موزه' است. 
شورای بین المللی موزه ها که زیر نظر یونسکو فعالیت می کند در بند سه و چهار اساسنامه خود موزه را این گونه تعریف کرده است:
«موزه مؤسسه ای دائمی است و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، پژوهش در آثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن ها به منظور بررسی و بهره معنوی است. » 
کلمهٔ موزه را از واژه یونانی ( Mousein ) گرفته اند که نام تپه ای بوده است در آتن که در آن عبادتگاهی برای موزها که نه الهه هنر و صنعت بوده اند، ساخته شده بود. موزه ( Mousee ) تلفظ فرانسوی این واژه و موزیم ( Museum ) تلفظ انگلیسی آن است. از حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری این کلمه با تلفظ فرانسوی آن در ایران رایج شد. در افغانستان شکل انگلیسی واژه رایج است. نخستین موزه با مجموعه های خصوصی افراد توانمند، خانواده ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیاء طبیعی و نایاب می شد. در ایران ساخت اولین موزه به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا نسبت داده می شود. 

موزِه (museum)
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونه هایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موز ها(الاهگان هنر) راموزیون یا موسیونمی خواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژۀ موزه به جایی اطلاق می شد که در آن محققان در مورد عتیقه های قدیمی خود تحقیق می کردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمع آوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزۀ لووردر ۱۷۹۳ تأسیس شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزۀ نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آیین نامه مشخصی نداشتند.
موزه (پوشاک). موزِه (پوشاک) پاپوشی ساق دار همچون چکمه. بلندی آن تا زیر زانو، غالباً از چرم و گاه از نمد و نوک سر بالا بود. ساقه کوتاهش را نیم موزه می گفتند. وزرا، بزرگان، و درباریان در دوره های خلفای عباسی، صفاریان، سامانیان، و آل بویه به پا می کردند. گاه حاجیان دربار آل بویه در موزه های ساق بلند خود، خنجر پنهان می کردند.