دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
رغم (۱ بار)
«مُراغَم» از مادّه «رَغام» (بر وزن کلام) به معنای «خاک» گرفته شده، و «ارغام» به معنای به خاک مالیدن و ذلیل کردن است و «مراغم»، هم صیغه اسم مفعول است و هم اسم مکان، اما در آیه فوق به معنای اسم مکان آمده، یعنی مکانی که می توانند در آن حق را اجراء کنند و اگر کسی با حق از روی عناد مخالفت کند، او را محکوم سازند و بینی او را به خاک بمالند.
. مراغم (به صیغه مفعول) به معنی جایگاه و موضع است (مجمع) یعنی هر که در راه خدا از موطن خود هجرت کند در زمین جایگاه بسیار و وسعت مییابد که در آن به خدای خود بندگی کند. رغام به فتح راء به معنی خاک نرم است (راغب) مجمع و اقرب آن را مطلق خاک گفتهاند «رغم انف فلان» یعنی بینی اش به خاک افتاد «ارغم اللّه انفه» یعنی بینی اش را به خاک مالید. به نظر میآید مراغم از این جهت است که شخص مهاجر در آن محل برغم انف دشمن به راحتی مشغول عبادت خدای خود میشود. این کلمه فقط یک بار در قرآن آمده است.
