ذرات زیراتمی به عنوان اجزای سازنده اتم، ذراتی کوچکتر از آن هستند که شامل الکترون‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها می‌شوند. پروتون‌ها و نوترون‌ها خود از ذرات کوچکتری به نام کوارک تشکیل شده‌اند. در این میان، ذرات بنیادی، ذراتی هستند که ساختار داخلی نداشته و از ذرات کوچکتر ساخته نشده‌اند، مانند الکترون. در مقابل، ذرات ترکیبی، ذراتی هستند که از ذرات بنیادی یا ذرات کوچکتر دیگر تشکیل شده‌اند، مانند پروتون و نوترون.
مطالعه ذرات زیراتمی در حوزه‌های فیزیک و شیمی، به دو شاخه اصلی فیزیک ذرات و فیزیک هسته‌ای تقسیم می‌شود. فیزیک ذرات به بررسی ویژگی‌ها و رفتار ذرات بنیادی و نیروهای بین آن‌ها می‌پردازد، در حالی که فیزیک هسته‌ای به مطالعه ساختار و خواص هسته‌های اتمی و واکنش‌های هسته‌ای می‌پردازد.
در خصوص کوچکترین ذره جهان، با توجه به درک کنونی ما، ذرات بنیادی مانند الکترون‌ها و کوارک‌ها، ذراتی بدون ساختار داخلی هستند و به عنوان کوچکترین اجزای سازنده ماده شناخته می‌شوند. اندازه دقیق این ذرات هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، اما بر اساس مدل استاندارد فیزیک ذرات، فرض بر این است که این ذرات نقطه‌ای بوده و فاقد ابعاد فیزیکی هستند.
