خورشید

لغت نامه دهخدا

خورشید. [ خوَرْ / خُرْ ] ( اِ ) ( از: خور+ شید ) خور. مهر. هور. شمس. شارق. بیضاء. شید. ( مهذب الاسماء ).روز. غزاله. ( یادداشت بخط مؤلف ). ستاره ای که جاذبه گرانشی آن اجرام منظومه شمسی را بر مداراتشان نگاه میدارد. نزدیکترین ثوابت است به زمین و با وجود عظمت نسبی آن نسبت به اجرام منظومه شمسی در مقام مقایسه با سایر ستارگان ستاره زرد کوتوله ای بیش نیست ، که در شاخه ای مارپیچی نزدیک حاشیه خارجی کهکشان جا دارد. برای ساکنین زمین خورشید از مهمترین ستارگان است ، اشعه آن منبع حرارت ، نور، مواد غذائی ، سوخت و قدرت است. در طی حرکت ظاهری روزانه خود در آسمان به رشد گیاهان کمک میکند، زمین را گرم میسازد، آب را از منابع مختلف تبدیل به بخار میکند، در تولید بادها سهیم است و اعمال بسیار دیگر نیز انجام می دهد که جملگی آنها برای وجود انسان اهمیت حیاتی دارد. ابعاد و فواصل : فاصله متوسط خورشید از زمین 149490000 کیلومتراست ( فاصله خورشید را از زمین میتوان بوسیله اختلاف منظر خورشید یا به وسیله سومین قانون از قوانین کپلر تعیین کرد ). قطر متوسط خورشید 1390400 کیلومتر حدود 109/1 برابر قطر زمین است و حجمش 1300000 برابر حجم زمین میباشد. جرم خورشید را میتوان بوسیله جاذبه گرانشی آن بر زمین حساب کرد و آن 133*1/982 گرم یا قریب 1027*2 تن میباشد ( 331950 برابر جرم زمین )، از روی جرم و حجم خورشید میتوان جرم مخصوص آنرا حساب کرد و آن 1/4 برابر جرم مخصوص زمین یا 1/4 برابر جرم مخصوص آب است. جاذبه گرانشی خورشید بر سطح رخشانکره مساوی 27/6 برابر جاذبه گرانشی بر سطح زمین میباشد و بدین حساب شخصی که بر کره زمین 50 کیلوگرم وزن داشته باشد بر خورشید قریب 1/4 تن وزن خواهد داشت.
حرکات خورشید: خورشید دارای حرکات ظاهری ( = حرکت یومی و حرکت سالیانه ) و حرکات واقعی است ، خورشید در حرکت یومی ( حرکت ظاهری کره آسمان ) شرکت دارد. در نیمکره ما، از مشرق طلوع میکند، در طرف جنوب از نصف النهار محل میگذرد ( عبور عَلْیاء ) و در مغرب غروب میکند، عبور آن از نصف النهار ظهر حقیقی را مشخص میسازد ( شبانروز )، خورشید حرکت ( ظاهری ) سالیانه ای بدور زمین نیز دارد، که هر روز آنرا قریب یک درجه از مغرب بطرف مشرق میبرد، در این حرکت خورشید سالی یک بار از مقابل برج ها میگذرد، مدار این حرکت در صفحه دایرةالبروج واقعست ، این حرکت در تاریخ نجوم اهمیت فراوان داشته است. اعتدالین و انقلاب و میل کلی مربوط به آن و سال شمسی مبتنی بر آن است ( سال تقویم ). علاوه بر این حرکات ظاهری حرکت دورانی کهکشان خورشید را با سرعت حدود 1130000 کیلومتر در ساعت در فضا میگرداند، اما در داخل کهکشان هم خورشید ثابت نیست بلکه با سرعتی قریب 72400 کیلومتر در ساعت بجانب صورت فلکی جاثی علی رکبتیه حرکت میکند و اینکه ما از این حرکت سریع خورشیددر فضا بیخبریم بسبب دوری اجرام فلکی است که مأخذ تشخیص این حرکت وضعی خاصی نیز هست که بر طبق ارصاد متعدد کلفهای خورشید و ارصاد طیفی دوره آن برای قسمتهای مختلف خورشید با تغییر فاصله از استوای خورشید متفاوت است و این امر دال بر این است که خورشید جسمی صلب نیست. دوره حرکت وضعی خورشید در استوای آن حدود25 شبانروز میباشد. استوای خورشید نسبت به صفحه دایرةالبروج ( صفحه مدار زمین ) /15ْ7 مایل است.

فرهنگ معین

(خُ ) [ په . ] (اِ. ) ۱ - ستاره ای که سیارات منظومة شمسی به گرد آن می چرخند. ۲ - هر ستاره ای که مرکز یکی از منظومه ها باشد.

فرهنگ عمید

۱. (نجوم ) کره ای سوزان و گازی که زمین و سیارات دیگر منظومۀ شمسی دور آن می گردند و از آن کسب نور و حرارت می کنند.
۲. [مجاز] آفتاب.

فرهنگ فارسی

در آیین زردشتی یکی از ایزدان موکل بروز یازدهم هر ماه شمسی ( خورشید خور روز ) است .
(اسم ) ۱ - آفتاب . ۲ - هر ستار. ثابتی که مرکز یکی از منظومه های شمسی باشد . ۳ - نوعی اسب .
دهی از دهستان قره طقان بخش بهشهر شهرستان ساری واقع در شمال نکا .

فرهنگ اسم ها

اسم: خورشید (دختر) (فارسی) (طبیعت، کهکشانی) (تلفظ: xoršid) (فارسی: خورشيد) (انگلیسی: khorshid)
معنی: ستاره مرکزی منظومه شمسی، آفتابِ درخشان، ( به مجاز ) زیبارو، ( در نجوم ) کره ی سوزان، جرم مرکزی منظومه ی شمسی به نام کره ی خورشید که قطر آن، کیلومتر بوده و گرمای میانگین سطح آن حدود درجه سانتیگراد و گرمای درونی آن به مراتب بیشتر از این است، ( به مجاز ) نور این کره، آفتاب، ( در نجوم ) کُره ی سوزان، درخشان، کره سوزان، و گازی ای که زمین و سایر سیاره های منظومه شمسی حول آن می گردند و نور، گرما، و انرژی منظومه شمسی از آن است، از شخصیتهای شاهنامه، نام پسر خراد از سرداران ‏خسروپرویز پادشاه ساسانی

دانشنامه عمومی

خورشید (ترانه). خورشید ( به آلمانی: Sonne ) ، ترانه ای از آلبوم مادر گروه آلمانی رامشتاین است. این ترانه اولین تک آهنگ آلبوم مادر است.
موزیک ویدئو این ترانه اعضای گروه رامشتاین را به صورت کوتوله هایی نشان می دهد که باید در یک معدن به دنبال طلا بگردند و آن ها را برای سفید برفی بیاورند.
خورشید (فیلم). خورشید ( روسی: Сóлнце ) فیلمی روسی در سبک زندگینامه ای به کارگردانی الکساندر سوکوروف است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. این فیلم زندگی امپراتور ژاپن شووا ( هیروهیتو ) را در واپسین روزهای جنگ جهانی دوم به تصویر می کشد. این فیلم سومین درام در سه گانه سوکوروف شامل تورس درباره ولادمیر لنین در اتحاد شوروی و مولوخ درباره آدولف هیتلر در آلمان نازی است.
خورشید (فیلم ۱۹۲۹). خورشید ( انگلیسی: Sun ) فیلمی صامت در ژانر درام به کارگردانی آلساندرو بلازتی محصول سال ۱۹۲۹ است.
• مارچلو اسپادا در نقش Ing. Rinaldi
• واسکو کرتی در نقش Marco
• دریا پائولا در نقش Giovanna
• ویتوریو ویزر در نقش Silvestro
خورشید (قفقاز). خورشید ( به ترکی آذربایجانی: Xurşud ) یک روستا در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان سالیان واقع شده است. خورشید ۷۰۸ نفر جمعیت دارد.
نام این روستا از فردی به نام خورشید گرفته شده است. اهالی خورشید بیشتر از ایرانیانی هستند که برای کار در کنسروسازی ماهی به این ناحیه آمده بودند.
خورشید (هشترود). خورشید یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان نظرکهریزی بخش نظرکهریزی شهرستان هشترود واقع شده است.
خورشید (کارت تاروت). خورشید ( XIX ) نوزدهمین برگ برنده در دسته کارت های تاروت کبیر در اکثر دسته های سنتی تاروت است. این کارت در بازی و همچنین در پیشگویی و فال گیری استفاده می شود.
نوزادی سوار بر اسب سفید در زیر خورشید انسان سازی شده ( به شکل انسان طراحی شده ) است و همراه با گل های آفتابگردان در پس زمینه
ای. وایت پیشنهاد کرد که این کارت با دانش به دست آمده همراه است. فرزند زندگی پرچمی قرمز در دست دارد که نمایانگر خون تجدید است و در حالی که خورشید خندان بر او می تابد که نشان دهنده موفقیت است. ذهن خودآگاه بر ترس ها و توهمات ناخودآگاه غالب است. بی گناهی مجدد کشف می گردد و امید به آینده را به ارمغان می آورد.
این کارت در پیشگویی به طور کلی مثبت در نظر گرفته می شود. این کارت بیانگر شادی و رضایت، سرزندگی، اعتماد به نفس و موفقیت است. در بعضی موراد، به عنوان بهترین و مثبت ترین کارت در تاروت از آن یاد می شود و نشان دهنده چیزهای خوب و نتایج مثبت در مبارزات فعلی است.
وایت پیشنهاد می کند که کارت تداعی کنندهٔ چندین پیشگویی است:
19. خورشید. - خوشبختی مادی، ازدواج موفق، رضایت، اعتماد به نفس، سرزندگی و موفقیت. معکوس این کارت: همان معنا اما در ابعادی کوچکتر.

دانشنامه آزاد فارسی

خورشید (Sun)
ستارۀ مرکزی منظومۀ خورشیدی. سنش حدود ۵ میلیارد سال است و ۱۰میلیارد سال عمر برای آن پیش بینی می کنند و قطر آن۱.۴میلیون کیلومتر، دمای سطحی اش در نورسپهر، حدود ۵,۸۰۰ درجۀ کلوین (۵,۵۳۰ درجۀ سانتی گراد) و دمای مرکزش ۱۵میلیون درجۀ کلوین (حدود ۱۵میلیون درجۀ سانتی گراد) است. حدود ۷۰ درصدش از هیدروژن، ۳۰ درصدش از هلیوم، و کمتر از ۱ درصدش از عناصر دیگر تشکیل شده است. انرژی خورشید از واکنش های گداختِ هسته ایِ تبدیل هیدروژن به هلیوم تأمین می شود و مقدار بسیار زیادی نور و حرارت تولید می کند که موجب ادامۀ حیات در زمین است. خورشید در پایان عمرش، بر اثر انبساط، به غول سرخی به ابعاد مدار مریخ تبدیل می شود. سپس، بر اثر انقباض به کوتولۀ سفید بدل خواهد شد. خورشید حدود ۱۴۹میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد و نزدیک ترین ستاره به زمین است. حدود هفت دقیقه طول می کشد تا نور و حرارت خورشید به زمین برسد. چرخش خورشید در نزدیکی استوا هر ۲۵ روز یک بار، و در قطب ها قدری کُندتر است. چرخش آن را می توان با مشاهدۀ عبور لک های تیرۀ خورشید (نواحی سردتری با دمای حدود ۳,۶۰۰ درجۀ کلوین/۳,۳۰۰ درجۀ سانتی گراد) روی قرص آن دنبال کرد. گاهی در نزدیکی لک های خورشید فوران های درخشانی موسوم به شراره دیده می شود. بر فراز نورسپهر خورشید (سطح ظاهری آن که نور و حرارت گسیل می کند) لایه ای از گاز رقیق، معروف به فام سپهر، قرار دارد که فقط با وسایل مخصوص یا هنگام گرفت (کسوف) مشاهده می شود. برجستگی هایی با نام زبانه از فام سپهر به سوی خرمن خورشید (هاله ای از گاز رقیق و داغ که خورشید را احاطه می کند) گسترده می شود. گاز جوشان از خرمن به طرف منظومۀ خورشیدی جریان می یابد و باد خورشیدی را پدید می آورد. فعالیت های خورشید، از جمله لک های خورشیدی، شراره ها، و زبانه ها، طی چرخۀ خورشیدی که طی یازده سال به حداکثر خود می رسد و ظاهراً به میدان مغناطیسی مربوط است، اوج می گیرند و فروکش می کنند. دیواره ای از اتم های گرم هیدروژن با دمای ۲۰ تا ۴۰هزار درجۀ کلوین (۱۹,۷۰۰ تا ۳۹,۷۰۰ درجۀ سانتی گراد) در مسیر حرکت خورشید در فضا ایجاد می شود. این دیواره، که در ۱۹۹۵ کشف شد، در ۲,۲۴۰میلیون کیلومتری خورشید قرار دارد و وجود آن را نظریه پردازان پیش بینی کرده بودند. در ۱۹۹۵، اخترشناسان امریکایی وجود آب در خورشید را گزارش کردند. این آب به شکل بخار فوق گرم در دو لک خورشیدی، با دمای فقط ۳,۳۰۰ درجۀ کلوین (۳هزار درجۀ سانتی گراد)، قرار داشت و به این ترتیب از دمای مناطق دیگر سطح خورشید، یعنی ۵,۸۰۰ درجۀ کلوین (۵,۵۳۰ درجۀ سانتی گراد) متمایز بود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خورشید به معنای آفتاب است. از آن در بابهای طهارت، صلات و نکاح سخن رفته است.
خورشید از مطهرات است که با شرایطی اشیای نجس شده زیر را پاک می کند: زمین و اشیای غیر منقول، چون ساختمان و چیزهایی که در آن به کار رفته، مانند درو پنجره و حتی میخی که به دیوار کوبیده شده است.سنگ، خاک، گل و مانند آن که بر روی زمین است حکم زمین را دارد و با برداشتن از روی زمین حکم سایر منقولات را پیدا می کند. درختان و گیاهان قبل از چیدن نیز همین حکم را دارند.ثبوت حکم نسبت به میوه بر درخت محل بحث است. از منقولات، حصیر و بوریا نیز بنابر مشهور ملحق به زمین اند. خورشید، اشیای یاد شده را که به بول یا- بنابر مشهور- هر نجاست مایع یا جامد دیگری که عین آن زائل شده و رطوبتش باقی مانده، نجس شده باشد، پاک می کند.
مستمسک العروة، ج۲، ص۷۵-۸۶.
۱. ↑ مستمسک العروة، ج۲، ص۷۵-۸۶.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۲۷-۵۲۹.
...

ویکی واژه

ستاره‌ای که سیارات منظومه شمسی به گِرد آن می‌چرخند؛ آفتاب.
هر ستاره‌ای که مرکز یکی از منظومه‌ها باشد.
از فارسی میانه xvar-xšed، xvar و آن از اوستایی hvarr- ، xvan ،ta hvarә-xšaē آمده است.این واژه از دو جز تشکیل شده xvar- ، hvar که با سنسکریت svar «خورشید» ‌سنجنده می‌شود. جزء دوم برگرفته از اوستایی xšaita- « درخشان» آمده و برگرفته از صورت اوستایی yama-xšaita به معنی « جم درخشان» است.[۱]
↑ [https://web.archive.org/web/20120614055820/http://anthropology.ir/node/10993 ریشه‌شناسی واژة خورشید (خراسان) ]