خشتک. [ خ ِ ت َ ] ( اِ مصغر ) مصغر خشت. ( از ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ) ( از جهانگیری ). خشتچه. خشت کوچک. || پارچه چارگوشه زیر بغل جامه. ( از انجمن آرای ناصری ) ( از برهان قاطع ) ( از لغت محلی شوشتر نسخه خطی ). بغلک. خشتچه. سوزه. سونچه. لبنةالقمیص. کش بن. سعیده. ( یادداشت بخط مؤلف ) : کرد قباهای گل خشتک زرین پدید کرد علمهای روز پرچم شب را نهان.خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 331 ).بر قد لاله قمر دوخت قباهای زر خشتک لفظی نهاد بر سر چینی قبا .خاقانی ( از جهانگیری ).آنکه قدرش چو کشد دامن رفعت بر چرخ همچو خشتک بودش شکل زمین زیر بغل.کمال الدین اسماعیل.خشت دیوانش بر صدره گردون خشتک طرز بنیانش بر دامن آفاق طراز.خواجه سلمان.آستین شاه نشینها که برون میدارند چارسو خشتک و ایزاره فراویزنگار.نظام قاری.تخریص ؛ خشتک پیراهن و جز آن معرب تیریز. تخریصه ؛ خشتک پیراهن و جزآن. خضمان ؛ گریبان و خشتک پیراهن. ( منتهی الارب ). || پارچه چارگوشه میان تنبان و شلوار. ( از برهان قاطع ) ( از آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). پارچه مربع نشیمن گاه از شلوار. ( یادداشت بخط مؤلف ) : همه بخشتک شلوار برنشینم و بس نه اسب تازی باید مرا نه سازبزر.مسعودسعد. || آئینه ٔزانو. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ). خشتچه : بی رضایت هر که پوید یک قدم خشتک زانوی او برکنده باد.( از فرهنگ جهانگیری ).|| خَشتَق. ( یادداشت بخط مؤلف ). رجوع به خشتق شود. || دو پاره برنجین مربع قطور است که در آسیاهای آبی گذارند. ( یادداشت بخط مؤلف ). || کنایه از فرج زنان. ( لغت محلی شوشتر نسخه خطی ).
فرهنگ معین
(خِ تَ ) (اِمصغ . ) پارچه ای که میان دو پاچه شلوار دوزند. ، ~ ِ کسی را جر دادن کنایه از: آبروی کسی را بردن ، به باد فحش و فضاحت گرفتن .
فرهنگ عمید
۱. قسمت میانی شلوار که دو پاچۀ آن به هم وصل می کند یا تکه پارچه ای که در این قسمت دوخته می شود. ۳. [قدیمی] تکه پارچه ای که در زیر بغل لباس دوخته می شد: پُر زَر و دُر گشته ز تو دامنش / خشتک زر سوزۀ پیراهنش (نظامی۱: ۱۳ ).
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - خشت کوچک . ۲ - پارچ. چهارگوش. زیر بغل جامه . ۳ - پارچه ای که میان دو پاچ. شلوار دوزند . ۴ - زیرکش جامه .
دانشنامه عمومی
در خیاطی، خشتک تکه پارچه مثلثی یا لوزی شکل - خشت شکل - است که برای افزودن پهنا یا کاهش تنش ناشی از لباس های تنگ، در قسمت درز لباس دوخته می شود. خشتک ها در شانه، زیر بغل و بین پاها در لباس های سنتی استفاده می شدند. که در صورتی که در پیراهن استفاده شود به ان خشتک پیراهن و اگر در شلوار استفاده شود به آن خشتک شلوار می گویند. در لباس های معاصر هم مثل ساپورت و جوراب شلواری برای اضافه کردن وسعت در درز فاق هم از خشتک استفاده می شود. مانند دیگر لباس های زیر، این خشتک ها اغلب از پارچه هایی که هوا را از خود عبور می دهند و رطوبت گیر هستند مانند پنبه ساخته می شوند تا ناحیه تناسلی را خشک و تهویه کنند. از خشتک در ساخت کیف های سه تکه نیز استفاده می شود.
