کندز. [ ک ُ دِ ] ( اِ مرکب ) مخفف کهن دز است که قلعه کهنه باشد. ( برهان ). مخفف کهن دژ است و کهن دژ به معنی قلعه و شهر قدیم است عموماً. ( آنندراج ) کهن دز و دژ و قلعه کهنه. ( ناظم الاطباء ). || کوشک و بالاخانه کهنه. ( برهان ). کندز. [ ک ُ دُ ] ( اِخ ) نام شهری بوده آبادکرده جمشید و پای تخت فریدون هم بوده است و معرب آن قندز است. ( برهان ). مخفف «کهن دز» ( دژکهن ) = قهندز = قندز ( مخفف ). «کندز» یعنی کهن دز و این دژ شهری باشد. رودکی ( سمرقندی ) گفت : گه بر آن کندز بلند نشین گه بر این بوستان و چشم گشای.( لغت فرس ص 182 از حاشیه برهان چ معین ).و رجوع به کهندز و قهندژ شود. کندز. [ ک ُ دِ ] ( اِخ ) شهری بوده در توران ، آبادکرده فریدون و اکنون بیکند گویندش . ( برهان ). و رجوع به کُندُز شود.
فرهنگ معین
(کُ نْ دِ ) (اِمر. ) قلعة کهن ، دژ کهن .
فرهنگ عمید
قلعۀ کهن، دژ کهن: گه در آن کندز بلند نشین / گه بدین بوستان چشم گشای (رودکی: ۵۲۹ ).
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - قلع. قدیمی دژ کهن : گه بران کندز بلند نشین گه درین بوستان چشم گشای . ( رودکی ) ۲ - دژی استوار و قدیمی که در میان. شهر باشد .
دانشنامه عمومی
کندز (اصفهان). کندز یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان نطنز و از دهستان کرکس این شهر است. این روستا در شمال غربی با روستای گاریان ( جاریان ) ، در جنوب با روستای ویشته و در غرب با روستای ریسه همسایه است. این روستا دارای سه مسجد، یک حمام عمومی، یک حسینیه، یک مدرسه و یک کتابخانه می باشد. این روستا در فاصله چهار کیلومتری شهر نطنز قرار دارد. نام این روستا ( کندز ) از ریشه ی کلمه ی کهندژ ( کهن دژ ) آمده است که به معنای قلعه ی قدیمی می باشد. این روستا دارای تعداد زیادی باغ است و عمده ی محصولات شامل زعفران، انار، گلابی می باشد. کندز (سرباز). کندز روستایی در دهستان مینان بخش مینان شهرستان سرباز استان سیستان و بلوچستان ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۸۵۰ نفر ( ۲۰۹خانوار ) بوده است.
ویکی واژه
قلعه کهن، دژ کهن. ~ تحت عنوان بیکند و پیکند در شاهنامه آورده شده اما کندز را می‌توان به کن‌دژ یعنی شهردژ نیز تعبیر نمود. ورا نام کندز بُدی پهلوی ..... اگر پهلوانی سخن بشنوی
