سیزدهبدر، روز سیزدهم فروردین، یکی از آیینهای کهن نوروزی ایرانیان است که امروزه با نام رسمی روز طبیعت شناخته میشود و تعطیل رسمی است. ریشه و فلسفه این جشن در تاریخ کمی مبهم است و برخلاف سایر جشنهای ایرانی، در منابع تاریخی بهطور مستقیم به آن اشاره نشده است. با این حال، در متون کهن به روز سیزدهم فروردین اشاراتی شده است. بر اساس روایتها، ایرانیان باستان پس از دوازده روز جشن و پایکوبی به یاد دوازده ماه سال، در روز سیزدهم که روزی خجسته محسوب میشد، به دشت و صحرا میرفتند و با شادمانی در طبیعت، دوره رسمی نوروز را به پایان میرساندند. درباره واژه سیزدهبدر دو دیدگاه وجود دارد. برداشت رایج این است که به معنای دور کردن نحسی روز سیزدهم میباشد. اما با بررسی دقیقتر معانی واژهها، میتوان تفسیر دیگری نیز ارائه داد. در فرهنگ دهخدا، در معادل دره و دشت آمده است، چنانکه در این بیت شعر نیز مشهود است:
چو هر دو سپاه اندرآمد ز جای / تو گفتی که دارد در و دشت پای. همچنین به در زبان فارسی به معنای طرف و سو نیز به کار میرود، مانند عبارت به فروشگاه رفتن. با این تفاسیر، میتوان سیزدهبدر را رفتن به سوی دشت و صحرا در روز سیزدهم معنا کرد که با مفهوم گذراندن این روز در دامان طبیعت همخوانی دارد. البته باید توجه داشت که در مورد ریشهشناسی دقیق این واژه، هنوز میان صاحبنظران اتفاق نظر کامل وجود ندارد.
