واژه رمضان از کلمه رمضاء به معنای شدت گرما گرفته شده و به معنای سوزاندن نیز هست. از آنجا که در این ماه، گناهان انسان‌ها بخشیده می‌شود، به آن ماه مبارک رمضان اطلاق شده است. رمضان یکی از ماه‌های قمری است که تنها نام آن در قرآن ذکر شده و یکی از چهار ماهی است که خداوند متعال در آن جنگ را حرام کرده است. این ماه در میان مسلمانان از احترام و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به عنوان ماه سلوک روحی شناخته می‌شود. مؤمنان با آماده‌سازی و فراهم کردن زمینه‌های معنوی در ماه‌های رجب و شعبان، هر سال خود را برای ورود به این ماه پربرکت آماده می‌کنند. با آغاز رمضان، آن‌ها با شور و اشتیاق به اطعام و افطاری دادن به نیازمندان، شب‌زنده‌داری، عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، صدقه دادن و روزه‌داری، روح و جان خود را از فیض الهی سیراب می‌سازند. ماه مبارک رمضان، ماه عبادت و بندگی و همچنین بهار قرآن است. هر انسان عاقلی باید از فرصت‌های بی‌نظیر این ماه بهره‌برداری کند و برای سفر دشوار و طولانی آخرت خود توشه‌ای جمع‌آوری نماید. بسیاری از اعمالی که در این ماه به آن‌ها توصیه شده است، از سوی «ائمه معصومین(ع)»، علاوه بر داشتن ثواب بسیار، دشواری زیادی ندارند و زمان زیادی نیز نمی‌طلبند. به عنوان مثال، ثواب تلاوت هر آیه از قرآن کریم در این ماه معادل یک ختم قرآن است و خواندن سوره قدر در زمان سحری و افطار نیز فضیلت زیادی دارد. همچنین، توجه به فقرا و کسانی که سفره افطارشان خالی است، باید در اولویت قرار گیرد. توبه به درگاه خداوند و مناجات با او، به ویژه در زمان سحر، امری ارزشمند است که در روایات به آن تأکید شده است.
