تاریخچه و تکامل
ماهی‌های سیچلاید به طور تقریبی 67 میلیون سال پیش در دوره کرتاسه ظهور کردند. شواهد فسیلی نشان می‌دهد که این ماهی‌ها برای اولین بار در آرژانتین در دوران ائوسن اولیه (حدود 48.6 میلیون سال پیش) دیده شده‌اند. این خانواده شامل بیش از 1650 گونه توصیف شده است و تخمین‌ها نشان می‌دهد که تعداد واقعی گونه‌ها بین 2000 تا 3000 است.
تنوع و پراکندگی
این ماهی‌ها به دلیل تنوع زیستی و شکل‌های بدنی مختلف شناخته می‌شوند. این ماهی‌ها در دریاچه‌های بزرگ آفریقا مانند دریاچه‌های تانگانیکا، ویکتوریا و مالاوی به طور ویژه‌ای متنوع شده‌اند. این تنوع در دریاچه‌های بزرگ آفریقا به عنوان یک موضوع مهم در مطالعه تکامل و گونه‌زایی شناخته می‌شود.
ویژگی‌های آناتومیکی
ماهی‌های سیچلاید از نظر اندازه و شکل بدنی بسیار متنوع هستند. اندازه آن‌ها می‌تواند از 2.5 سانتی‌متر (مانند نر Neolamprologus multifasciatus) تا نزدیک به 1 متر (مانند Boulengerochromis و Cichla) متغیر باشد. ویژگی کلیدی این ماهی‌ها، ادغام استخوان‌های فکی پایین به یک ساختار دندانی واحد است که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به عنوان یک مجموعه دوم از فک‌ها برای پردازش غذا عمل کنند.
روش‌های تغذیه
این ماهی‌ها به عنوان تغذیه‌کننده‌های بسیار کارآمد و تخصصی شناخته می‌شوند. آن‌ها قادرند انواع مختلفی از غذاها را شکار کرده و مصرف کنند. این توانایی در تغذیه یکی از دلایل اصلی تنوع زیاد این خانواده است.
تولید مثل و مراقبت از تخم‌ها
تمامی ماهی‌های سیچلاید به نوعی از مراقبت والدین برای تخم‌ها و نوزادان خود اقدام می‌کنند. این مراقبت معمولاً شامل نگهبانی از تخم‌ها و نوزادان یا نگهداری آن‌ها در دهان است.
اهمیت اقتصادی
برخی از گونه‌های ماهی سیچلاید مانند تیلاپیا به عنوان ماهی‌های غذایی مهم شناخته می‌شوند، در حالی که برخی دیگر مانند گونه‌های Cichla به عنوان ماهی‌های بازی (game fish) با ارزش شناخته می‌شوند. همچنین، بسیاری از گونه‌های این ماهی به عنوان ماهی‌های آکواریومی محبوب در بین علاقه‌مندان به آکواریوم نگهداری می‌شوند.
