سانتریفوژ یا دستگاه گریزانه، ابزاری است که برای جداسازی مواد از یکدیگر با استفاده از نیروی گریز از مرکز طراحی شده است. در این دستگاه، محفظه‌ای که مواد باید در آن جدا شوند، معمولاً به وسیله یک موتور با سرعت بالا حول یک محور می‌چرخد. سانتریفوژ به طور خاص برای چرخاندن مواد با سرعت زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. دانشمندان از این دستگاه برای جداسازی ذرات جامد از مایعات یا تفکیک مخلوط‌های مایع به اجزای مختلف بهره می‌برند. مخلوط مورد نظر درون لوله‌ای قرار می‌گیرد که به گونه‌ای طراحی شده است که با چرخش دستگاه، مواد به سمت خارج از مرکز حرکت کنند و به حالت افقی درآیند. در این وضعیت، نیروی گریز از مرکز باعث می‌شود که مخلوط به سمت بیرون رانده شود و ذرات یا مایعات سنگین‌تر به سمت لبه‌ها یا ته مخلوط حرکت کنند. پس از توقف سانتریفوژ، مواد به همان حالت غیر مخلوط باقی می‌مانند. این دستگاه معمولاً برای جداسازی خون و سایر نمونه‌های زیستی به کار می‌رود. سریع‌ترین نوع سانتریفوژ، که به نام «فرامرکز گریز» شناخته می‌شود، قادر است با سرعت ۲۰۰۰۰۰ دور در دقیقه بچرخد. از سانتریفیوژهای بزرگ برای آزمایش بر روی خلبانان نظامی و فضانوردان استفاده می‌شود تا میزان تحمل آن‌ها در برابر شتاب‌های بالا مشخص گردد. این دستگاه همچنین برای جداسازی سوسپانسیون‌ها به کار می‌رود. سانتریفیوژ در آزمایشگاه‌های شیمی، فیزیک و سایر رشته‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و در کاربردهای بیولوژیکی نیز برای جداسازی سلول‌ها، ارگان‌های سلولی یا مولکول‌های بزرگ به کار می‌رود.
